De ontdekking werpt nieuw licht op de enorme impact van het op de wereld zetten van kinderen.
Je botten zijn na het krijgen van een kind nooit meer hetzelfde. Dat concluderen antropologen na onderzoek naar primaten. De voortplanting blijkt de botten van vrouwen permanent en op een voorheen onbekende manier te veranderen. “Dit toont aan dat het skelet geen statisch, maar een dynamisch orgaan is dat mee verandert met gebeurtenissen in het leven,” verklaart onderzoeker Paola Cerrito.
Studie
In de studie onderzocht Cerrito samen met haar collega’s de botten van zowel mannelijke als vrouwelijke makaken die een natuurlijke dood waren gestorven. Het team gebruikte geavanceerde technieken om de chemische samenstelling van het weefsel te meten. Het leidt tot een verrassende ontdekking. De vrouwelijke makaken die zich namelijk in hun leven hadden voortgeplant, bleken een andere botsamenstelling te hebben dan de vrouwtjes en mannetjes die geen jongen hadden gebaard. Het verschil zit ‘m met name in de concentraties calcium, fosfor en magnesium. Zo beschikten de moeder-makaken over lagere gehaltes. Hoewel de onderzoekers geen mensen hebben bestudeerd, vermoeden ze dat de zwangerschap bij alle primaten blijvende sporen in het bot achterlaat.
Blijvende sporen
Overigens is het al langer bekend dat onder andere de menopauze invloed heeft op het skelet van vrouwen. “Door de menopauze worden botten soms minder stevig,” legt Cerrito in gesprek met Scientias.nl uit. “Ook weten we dat de botten van astronauten door gebrek aan belasting verzwakken.” Dat de reproductie invloed heeft op botten, is volgens de onderzoeker ook niet verwonderlijk. “We weten dat het skelet van een zwangere vrouw dient als mineraalopslag voor de zich ontwikkelende foetus,” vervolgt ze. “Maar wat wél verrassend is, is dat we hadden verwacht dat de elementaire verschillen na verloop van tijd weer zouden verdwijnen. We dachten dat de botten uiteindelijk dus weer volledig zouden herstellen.” Maar dat blijkt niet het geval. Een zwangerschap blijkt de botten van vrouwen dus onomkeerbaar te veranderen. “Het bewijs van reproductie staat voor altijd in de botten gegrift,” aldus Cerrito.
Lagere concentraties
Wat precies de reden voor de lagere calcium-, fosfor- en magnesiumconcentraties is? De ontdekte daling houdt verband met zowel de zwangerschap als borstvoeding. “Zoals gezegd zijn de botten van een zwangere vrouw opslagplaatsen voor mineralen,” licht Cerrito toe. “Op die manier wordt er in de minerale behoefte van een foetus voorzien. Hoewel de meeste mineralen afkomstig zijn van het voedsel dat de moeder eet, is de behoefte van het kindje groot. Een deel haalt de zich ontwikkelde foetus dus ook uit het bot.” Bij het geven van borstvoeding komt calcium uit de botten in de bloedbaan terecht, om zo voldoende calciumrijke melk te maken. In hoeverre het kwaad kan dat de concentraties calcium, fosfor en magnesium na de bevalling en borstvoeding nooit meer hun oude peil bereiken, is momenteel nog onbekend.
Verrassend
De bevindingen veranderen ons beeld van het skelet drastisch. “Op dit moment worden de botten nog vaak gezien als een statisch deel van het lichaam,” zegt Cerrito. “Een orgaan dat enkel dient om een organisme mechanisch te ondersteunen. Bovendien vergaat het maar langzaam en verkeert het zelfs na de dood nog lange tijd in goede staat.” Maar zoals de studie nu aantoont, zijn onze botten veel meer dan een ‘kapstok’ voor ons vlees. De bevindingen belichten de dynamische aard van onze botten, die zich aanpassen en reageren op fysiologische processen.
Impact geboorte
De studie breidt dan ook onze kennis over het vrouwelijk lichaam uit. “Het levert aanvullend bewijs van de diepgaande impact die reproductie op vrouwen heeft,” concludeert Cerrito. “Het helpt ons de diepe biologische en metabolische inspanningen die vrouwen leveren, meer te waarderen.”
Fossielen
Maar dat niet alleen. De opwindende resultaten kunnen namelijk ook goed van pas komen bij de analyse van oude fossielen. “We weten nu dat we reproductieve gebeurtenissen uit het verleden aan de hand van opgegraven botten kunnen reconstrueren,” zegt de onderzoeker. En dat is goed nieuws. Botten kunnen zoals gezegd de tand des tijds goed doorstaan. En nu kan er dus aan de hand van het bot achterhaald worden of het organisme zich heeft voortgeplant.
Daarnaast benadrukt de ontdekking volgens de onderzoeker het belang van zowel een goede prenatale als postnatale gezondheid van moeders. “De gezondheid van de botten wordt nog vaak over het hoofd gezien,” zegt ze. “Maar we zouden ons skelet als elk ander deel van ons lichaam moeten behandelen: het heeft zorg en aandacht nodig!”
