Het ruimtescheepje Solar Orbiter heeft opnames gemaakt van een enorme sliert materie die uit het zonneoppervlak steekt.
Protuberansen heten ze officieel: in elkaar vervlochten magnetische veldlijnen die materie afkomstig van de zon in een sliert of boog vasthouden. En die kunnen spectaculaire beelden opleveren.
Wat het nieuwe plaatje van de Solar Orbiter vooral bijzonder maakt, is dat de protuberans op één foto staat met het zonneoppervlak. Dat is te danken aan de Full Sun Imager, een instrument aan boord van de sonde dat, zoals de naam al zegt, de volledige zon in beeld houdt. Daarnaast neemt deze camera een flink stuk van de omgeving van de zon waar. Details zijn te zien tot 3,5 miljoen kilometer afstand van het zonneoppervlak.
Andere ruimtetelescopen nemen ook protuberansen waar. Die kijken echter ofwel alleen naar gebieden dichter bij het zonneoppervlak, ofwel zien alleen de omgeving van de zon. Daarmee is de protuberans op de foto volgens de Europese ruimtevaartorganisatie ESA “de grootste ooit die in een enkel blikveld samen met de zonneschijf is vastgelegd”.
Platgelegde elektriciteitsnetwerken
Vaak gaan protuberansen vergezeld van uitbarstingen waarbij de zon miljarden tonnen materie de ruimte in slingert; zogenoemde coronale massa-ejecties. Als zo’n uitbarsting toevallig gericht is op de aarde, kan de stroom geladen deeltjes die daaruit voortkomt nare gevolgen hebben voor satellieten en elektriciteitsnetwerken platleggen.
De Solar Orbiter, die zich momenteel tussen de aarde en de zon in bevindt, heeft zo’n coronale massa-ejectie niet gezien. “Dat betekent dat hij moet zijn ontstaan op het deel van de zon dat van ons af is gekeerd”, schrijft de ESA.
Flink wat geladen deeltjes
Overigens is de Solar Orbiter niet het enige onbemande ruimtescheepje dat iets merkte van deze uitbarsting. BepiColombo, op weg naar Mercurius, mat flink wat extra geladen deeltjes. Maar voor zover bekend hebben die de Europese planeetverkenner geen problemen opgeleverd.
