Een middag bakken in de zon kan ervoor zorgen dat je huid direct beschadigt. Maar nu blijkt dat een groot deel van de schade die UV-licht in de huid veroorzaakt uren nadat je je uit de zon hebt verwijderd, optreedt.
In onze huid bevinden zich melanocyten. Deze cellen maken melanine: een stofje dat je huid van kleur voorziet. Wanneer je enige tijd in de zon doorbrengt, kan het DNA in de melanocyten beschadigen. Die beschadigingen kunnen weer leiden tot huidkanker. In het verleden hebben onderzoekers al aangetoond dat melanine de huid beschermt door gevaarlijk UV-licht tegen te houden. Maar er waren ook onderzoeken die aantoonden dat melanine juist verband hield met beschadigingen in de huid. Hoe kon dat? Een nieuw onderzoek van Yale University biedt duidelijkheid.
Beschadiging
De onderzoekers stelden melanocyten van mensen en muizen bloot aan UV-licht. Vervolgens waren ze er getuige van dat het UV-licht voor een beschadiging aan het DNA zorgde. Het ging om een beschadiging waarbij twee DNA-‘letters’ zich aan elkaar verbinden en het DNA doen buigen. Hierdoor kan de informatie die het DNA bevat niet meer goed worden afgelezen. Tot grote verbazing van de onderzoekers traden de DNA-beschadigingen niet alleen op op het moment dat de melanocyten UV-licht opvingen. Zelfs uren nadat de UV-lamp was uitgezet, bleven die beschadigingen ontstaan. Tenzij cellen geen melanine bevatten. Cellen zonder melanine liepen alleen tijdens de blootstelling aan UV-licht beschadigingen op.
Kankerverwekkend en beschermend
Het onderzoek toont aan dat melanine inderdaad zowel kankerverwekkende als beschermende effecten heeft. “Als je kijkt in de volwassen huid, beschermt melanine tegen CPD’s (de DNA-beschadigingen die ervoor zorgen dat DNA niet meer goed kan worden afgelezen, red.),” vertelt onderzoeker Douglas Brash. “Het doet dienst als een schild. Maar het doet zowel goede als slechte dingen.”
De helft
Natuurlijk vroegen de onderzoekers zich direct af in welke mate DNA na afloop van het zonnen nog beschadigd kon raken. Om dat te achterhalen, maakten ze gebruik van huidcellen van muizen die zo geprogrammeerd waren dat ze de DNA-beschadigingen niet konden repareren. Uit het onderzoek blijkt dat de helft van de beschadigingen aan het DNA ontstond wanneer de huid niet aan UV-licht werd blootgesteld.
Energie
Maar hoe kan ons DNA zelfs nadat we ons uit de zon hebben teruggetrokken nog beschadigd raken? Ook dat zochten de onderzoekers uit. Ze ontdekten dat UV-licht twee enzymen activeert die samen ervoor zorgen dat een elektron in melanine een aangeslagen toestand bereikt. De energie die daarbij wordt gegenereerd wordt overgebracht naar het DNA en veroorzaakt dezelfde DNA-beschadigingen als zonlicht overdag doet.
De onderzoekers hopen dat ze op basis van hun studie maatregelen kunnen treffen om deze DNA-beschadigingen in het donker te voorkomen. Ze wijzen erop dat de energie die door de twee enzymen wordt gegenereerd en voor problemen zorgt vrij langzaam ontstaat. Mogelijk is het dan ook een optie om voordat die energie vrijkomt, iets te doen. Bijvoorbeeld een bepaalde zalf te smeren die de energieoverdracht tegengaat.