Liefdesverdriet kan vervelende gevolgen hebben voor je algehele welzijn. Maar er is licht aan het einde van de tunnel. Echt.
Een relatiebreuk kan een ontzettende stressvolle situatie zijn. Je kan zelfs het gevoel hebben dat je de controle over je eigen leven volledig kwijt bent. Dit gevoel is er echter maar even, zo klinken de troostende woorden uit een nieuwe studie. “Stressvolle ervaringen, zoals liefdesverdriet, kunnen uiteindelijk zelfs tot persoonlijke groei leiden,” vertelt onderzoeker Eva Asselmann in gesprek met Scientias.nl bemoedigend.
Controle
Het gevoel dat je ‘in control’ bent, is belangrijk. Hoe groter het gevoel dat je controle hebt over je eigen leven, hoe beter je in je vel zit. En dat zorgt voor zowel een beter welzijn, als een betere gezondheid. Bekend is dat romantische relaties nauw verbonden zijn met dit gevoel van controle. Zo bestaat er bijvoorbeeld een verband tussen dit controle-gevoel en een betere relatietevredenheid. “Mensen met een groot gevoel van controle zijn ervan overtuigd dat ze hun omgeving en toekomst kunnen beïnvloeden door hun eigen gedrag,” legt Asselmann uit. “Ze voelen zich beter in staat hun relatie actief vorm te geven en te verbeteren en geloven dat ze problemen met hun partner kunnen oplossen, wat hun relatietevredenheid vergroot.”
Belangrijk
Maar wat… als een relatie uit gaat? Of als je partner zelfs komt te overlijden? Wat gebeurt er dan met je gevoel ‘in control’ te zijn? Volgens Asselmann is het belangrijk om daar het fijne van te weten. “Het gevoel dat je controle hebt over je eigen leven heeft namelijk invloed op ons welzijn, onze gezondheid en hoe we nieuwe uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd aangaan,” vertelt ze. “Als je het gevoel hebt dat je de controle kwijt bent, kan dit nadelige gevolgen hebben op verschillende vlakken, waaronder een slechtere gezondheid, minder succes op het werk en minder bevredigende relaties. Het bestuderen van veranderingen in het gevoel van controle rond stressvolle ervaringen (bijvoorbeeld een relatiebreuk of het verlies van een partner), kan aanwijzingen opleveren voor gerichte interventies, bijvoorbeeld voor personen die hulp nodig hebben na een relatiebreuk.”
Studie
Om meer licht op de kwestie te werpen, analyseerde Asselmann samen met haar collega’s gegevens uit een decennialange studie uit Duitsland. De onderzoekers bestudeerden onder 1.235 mensen in hoeverre zij het gevoel hadden ‘in control’ te zijn in drie verschillende situaties: na een relatiebreuk, nadat ze van hun partner waren gescheiden en nadat hun partner was overleden.
1) Relatiebreuk
Liefdesverdriet kan heel pijnlijk zijn. Je kunt zelfs denken dat je dit nooit meer te boven zult komen. En dat kan verstrekkende gevolgen hebben. Uit de analyse blijkt dat de meeste mensen in het eerste jaar na een relatiebreuk het gevoel hadden de controle over hun leven volledig kwijt te zijn. Dat gevoel is onder vrouwen net wat sterker dan bij mannen en onder oudere mensen net wat groter dan bij jongeren. Kortom, na een relatiebreuk lijkt het alsof je de controle over je leven hebt verloren. Maar alleen in het begin, zo stellen de onderzoekers gerust. Want in de opvolgende jaren komt dit gevoel weer geleidelijk terug, zo tonen de bevindingen aan. En uiteindelijk voelden de gebrokenen van hart zelfs meer controle over hun leven dan ooit tevoren.
2) Echtscheiding
Opvallend genoeg vonden de onderzoekers geen verband tussen een echtscheiding en een verlies van het gevoel van controle. “Waarschijnlijk omdat mensen eerst uit elkaar gaan en dan pas gaan scheiden,” licht Asselmann desgevraagd toe. “De echtscheiding zelf is slechts de gerechtelijke handeling en de psychologische betekenis ervan is zwakker.”
3) Overleden partner
Als je partner echter komt te overlijden, is het een ander verhaal. Over het algemeen blijkt het gevoel controle te hebben in het eerste jaar na het verlies juist toe te nemen. Vervolgens neemt dit gevoel in de jaren erna nog verder toe. Waarom? “Mensen worden vaak geconfronteerd met aanzienlijke lasten voordat hun partner overlijdt,” legt Asselmann uit. “Denk aan mantelzorg. Nadat ze hun partner hebben verloren, kunnen ze de vrijheid terugkrijgen om hun eigen leven vorm te geven, wat leidt tot een groter gevoel van controle.” Hier zit dus ook het verschil met de mensen waarvan de relatie uitging. “De last (bijvoorbeeld minder vrijheid door mantelzorg) in de jaren vóór een relatiebreuk is doorgaans lager,” legt Asselmann uit. “Dit zou kunnen verklaren waarom deelnemers aan ons onderzoek het gevoel hadden dat ze kort na een breuk minder controle hadden, maar op langere termijn juist meer.”
Groei
De resultaten uit de studie zijn eigenlijk heel bemoedigend. Wat de studie namelijk aantoont, is dat stressvolle ervaringen – zoals een relatiebreuk en het verlies van een partner – naast verdriet ook tot persoonlijke groei van specifieke persoonlijkheidskenmerken kan leiden. “Na een stressvolle ervaring merken we vaak dat we sterker terugkomen (en meer controle hebben) dan we vooraf hadden gedacht,” zegt Asselmann. “En daardoor kunnen we groeien.” In de jaren na het verlies van een romantische partner raakten de deelnemers aan het onderzoek steeds meer overtuigd van hun vermogen om hun leven en toekomst te beïnvloeden door hun eigen gedrag. Hun ervaring stelde hen in staat om met tegenslagen om te gaan en zelfstandig hun leven te leiden.
De onderzoekers pleiten voor vervolgonderzoek en willen de mechanismen achterhalen die ten grondslag liggen aan veranderingen in het gevoel van controle na een groot verlies. Daarnaast hopen ze ook te achterhalen hoe andere stressvolle ervaringen invloed hebben. “Tot nu toe weten we hier eigenlijk nog maar weinig over,” zegt Asselmann. “Het zou interessant zijn om te achterhalen hoe het gevoel dat je controle hebt verandert rond andere levensgebeurtenissen, bijvoorbeeld een ernstige ziekte of pensionering.”
