Na de Duurzame Troonrede, hebben we dit jaar ook, voor het eerst, de Techrede. Deze bepleit de noodzaak om voortvarendheid in de technologische sector hoger op de maatschappelijke én politieke agenda te zetten.
Volgens landbouw- en voedseldeskundige professor dr. ir. Louise O. Fresco, is de Techrede een middel tot een doel. “Het doel is om de boodschap op de politieke agenda te zetten. Het is een oproep van de technische universiteiten, in samenwerking met andere kennisinstellingen en het bedrijfsleven tot innovatie, actie en samenwerking. In de Techrede wordt aandacht gevraagd voor de essentiële rol van technologische innovaties en het belang van multidisciplinaire samenwerking. Dit is essentieel in de transitie naar een veerkrachtige, veilige en duurzame toekomst, maar dit staat in Nederland nog niet voldoende op de agenda, ook niet politiek. De COVID-19-crisis van de afgelopen maanden liet ons extra goed zien hoe belangrijk veerkracht juist is. We zijn samen verantwoordelijk voor een duurzame toekomst.”
Belangrijke boodschap voor Nederland
De Techrede wás als onderdeel bedoeld van een groter evenement, te weten de Innovatie Expo. Fresco legt uit hoe de Techrede, door omstandigheden een geheel eigen leven ging leiden. “Deze rede was ontworpen om uitgesproken te worden op de Innovatie Expo. Die zou op 1 oktober jongstleden plaatsvinden, maar die werd vanwege corona verplaatst naar 8 april 2021. Het concept en het ontwerp was echter inmiddels zodanig ontwikkeld en de boodschap van belang, dat besloten is er een stand alone event van te maken.”
Volgens Fresco, zowel voorzitter Raad van Bestuur Wageningen University & Research als voorzitter 4TU Federatie, past de Techrede prima bij de bredere missie van de federatie van de samenwerkende vier technische universiteiten in Nederland (Technische Universiteit Delft, Universiteit Twente, Technische Universiteit Eindhoven en Wageningen University & Research). “4TU levert een bijdrage aan het welzijn in Nederland door het versterken, bundelen en maximaal benutten van kennis en creativiteit in de technologiesector. Daarom zetten de vier technische universiteiten zich in voor versterking en bundeling van de gezamenlijke technologische kennis met als doel voldoende en goed opgeleide ingenieurs en technologisch ontwerpers af te leveren. Daarbij is het natuurlijk ook de bedoeling internationaal toonaangevend en maatschappelijk relevant onderzoek te verrichten en samenwerking tussen onderzoeksinstellingen en bedrijven te bevorderen.”
‘Wees kritisch, maar blijf in gesprek over innovatie’
De doelgroepen van de Techrede zijn divers. “Zoals de universiteiten zelf, om gezamenlijk en multidisciplinair aan de benodigde transities te werken, maar we spreken ook tegen banken en pensioenfondsen om te investeren in duurzame bedrijven en startups. Banken hebben daar overigens onlangs al belangrijke stappen in genomen. Het komt nu aan op het daadwerkelijk waar maken van die voornemens! Verder is het bedrijfsleven een belangrijke partij: investeer zoveel mogelijk in research en development, zodat we van een diensteneconomie meer een kenniseconomie kunnen worden. Tegen onze politici zeggen we dat het groeifonds een goede stap is. Hou vast aan het kiezen voor innovatie. Steek geen geld meer in oude, vervuilende oplossingen maar blijf slim investeren in onderzoek en technologie. En natuurlijk aan alle Nederlanders: omarm hoogwaardige innovaties en nieuwe technologie. Wees wel kritisch, maar treed in gesprek met de wetenschappers en zoek samen naar de beste oplossingen,” aldus Fresco.
Technologie voor klimaat, natuur en welvarendheid
De professor benadrukt het belang van technologische innovaties voor nu en in de toekomst. “Ze zijn hard nodig voor een welvarend Nederland. Maar ook voor de natuur. Voor een mooie aarde zónder zeespiegelstijging, zónder verlies van nog meer diersoorten en zónder grote klimaatveranderingen door bijvoorbeeld het kappen van de Amazone voor landbouw. Opnieuw heeft een crisis ons doordrongen van problemen, die om een radicale oplossing vragen: de gezondheidszorg blijkt kwetsbaar en duur, ziektes springen over van dier op mens en zowel het milieu als het klimaat raken steeds meer aangetast. De zorg is zonder innovaties straks niet betaalbaar en bemensbaar. Zonder deze innovaties is er dus geen goede toekomst voor Nederlanders. Als wij niet ook hierop inzetten, verliezen we onze goede kennispositie wereldwijd. En daarmee ook onze welvaart. En daarmee weer budget om in de zorg en sociale voorzieningen te investeren.”
Overleg tussen sectoren en wetenschappers
Fresco kan dan ook verschillende uitdagingen van dit moment benoemen. “Als het gaat om het klimaat, hebben we het vooral over het omschakelen van de industrie en apparaten naar duurzame energie. Sowieso het overschakelen hierop, omdat het nu nog erg duur is. In de zorg zijn al veel technologieën beschikbaar en er wordt ook hard aan dit aspect gewerkt. Hier is de acceptatie een belangrijk onderdeel. Dan hebben het nog over landbouw: Ook hier geldt het betaalbaar maken van duurzame en circulaire landbouw en de eiwittransitie, dus minder vlees eten en het vervangen van vlees door andere producten.”
De Techrede krijgt volgend jaar in ieder geval een vervolg, maar over hoe deze er dan uit komt te zien, daar is nog geen éénduidigheid over. “De rede zal er anders uit zien. De studenten die de Techrede hebben uitgesproken, zijn onderling in overleg over het vervolg. Voor het einde van het jaar horen wij wat zij willen gaan doen. Als 4TU zullen we de studenten ondersteunen, indien ze dat nodig hebben. We hebben in ieder geval veel enthousiaste reacties gehad, waaronder die van de topsectoren. Hun missies overlappen met de aangekondigde benodigde transities. Én er heeft onlangs een verkennend gesprek plaatsgevonden tussen de studenten die de Techrede hebben uitgesproken en twee vertegenwoordigers van de topsectoren.”
Of alle lagen van de samenleving daarmee aan boord zijn van innovatiebelangen, zal in de toekomst moeten blijken. De technische wetenschap zal zich er in ieder geval hard voor blijven maken.
