Eén belangrijk verschil: de look-a-like is veel veiliger om mee te werken.
Talloze wetenschappers onderzoeken momenteel het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2, dat zich in rap tempo over de wereld verspreidt. Deze studies moeten ons meer inzicht verschaffen in het virus en uiteindelijk leiden tot een vaccin waarmee de wereldbevolking ingeënt kan worden. Onderzoek naar het virus is echter niet zonder gevaar. En daar hebben onderzoekers nu in een nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad Cell Host & Microbe iets slims op bedacht.
Bescherming
Het virus SARS-CoV-2 dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt kan alleen veilig worden bestudeerd onder hoogwaardige veiligheidsomstandigheden. Wetenschappers die met het besmettelijke virus omgaan, moeten bijvoorbeeld beschermende pakken dragen die het hele lichaam omsluiten en werken in laboratoria met gespecialiseerde ventilatiesystemen. Hoewel deze voorzorgsmaatregelen nodig zijn, vertragen ze tegelijkertijd de inspanningen om medicijnen en vaccins voor COVID-19 te vinden. Want veel wetenschappers hebben helemaal geen toegang tot deze vereiste voorzieningen. “Eén van de problemen bij de zoektocht naar een vaccin is dat veel van de tests gedaan moeten worden in speciale faciliteiten,” zegt onderzoeker Michael Diamond. “De meeste klinische laboratoria en bedrijven beschikken hier echter niet over.”
Look-a-like
Om dat te verhelpen, hebben onderzoekers nu een coronavirus look-a-like ontwikkeld. Dit nagebootste coronavirus draagt de naam VSV-SARS-CoV-2. Het virus lijkt in veel opzichten sprekend op het echte SARS-CoV-2, met één belangrijk verschil: het is veel veiliger om mee te werken. “Met dit surogaatvirus kun je analyses uitvoeren in elk laboratorium zonder risico op infectie,” legt Diamond uit. “Tegelijkertijd correleren de gegevens perfect met het echte, infectieuze SARS-CoV-2.”
Om deze dubbelganger van het coronavirus te creëren, namen de onderzoekers het vesiculaire stomatitisvirus (VSV). Dit is een mild virus dat alom in de virologie gebruikt, omdat het niet zo gevaarlijk en tegelijkertijd gemakkelijk genetisch te manipuleren is. Vervolgens vervingen de onderzoekers één van de genen van het virus door één van SARS-CoV-2. Het resulterende hybride virus infecteert cellen en wordt net als SARS-CoV-2 door antilichamen herkend, maar vereist niet de aangepaste voorzieningen zoals het echte coronavirus. Dit betekent dat er gewoon onder normale laboratoriumomstandigheden met dit nagebootste coronavirus gewerkt kan worden.
Behandelingen
Dit slimme, hybride virus is veelbelovend. Want het kan wetenschappers helpen bij het evalueren van een reeks op antilichamen gebaseerde preventieve middelen en behandelingen voor COVID-19. Het nagebootste virus kan bijvoorbeeld worden gebruikt om te beoordelen of een experimenteel vaccin neutraliserende antilichamen opwekt. Maar het kan ook gebruikt worden om antilichamen te identificeren die mogelijk tot antivirale geneesmiddelen kunnen leiden. “Omdat het hybride virus er voor het immuunsysteem uitziet als SARS-CoV-2 maar geen ernstige ziekte veroorzaakt, is het een potentieel kandidaat voor een vaccin,” zegt Diamond. Op dit moment voeren de onderzoekers dan ook verdere studies uit om de mogelijkheden in kaart te brengen.
Aanvragen
Ondertussen stromen de aanvragen voor VSV-SARS-CoV-2 binnen. “Ik heb nog nooit zoveel aanvragen voor wetenschappelijk materiaal gehad in zo’n korte tijd,” zegt onderzoeker Sean Whelan. “We hebben het virus al geleverd aan onderzoekers in Argentinië, Brazilië, Mexico, Canada en de Verenigde Staten. Daarnaast hebben we verzoeken in behandeling in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Nog voordat we de studie hadden gepubliceerd, had het nieuws dat we met een coronavirus look-a-like bezig waren zich verspreid en druppelden de aanvragen binnen.”
De hoop is dat we binnen afzienbare tijd een vaccin tegen het nieuwe coronavirus hebben. Want het virus verspreidt zich nog altijd over de wereld. Ook in Nederland neemt het aantal besmettingen weer toe. Het maakt opnieuw duidelijk dat een vaccin de enige manier is om dit virus er voorgoed onder te krijgen. Er zijn echter al wel enkele veelbelovende vaccins op het toneel verschenen, zoals het door de universiteit van Oxford ontwikkelde AZD1222, het Amerikaanse mRNA-1273 en dit Chinese vaccin. Toch zijn we er nog niet. Het is nog even afwachten of deze vaccins ook daadwerkelijk op grote schaal ingezet zullen worden.
