Zoiets simpels als een kopje koffie met melk heeft mogelijk een ontstekingsremmend effect bij mensen. Dat zou komen door de wisselwerking tussen de polyfenolen uit koffie en de eiwitten uit melk.
Telkens wanneer bacteriën, virussen en andere vreemde stoffen het lichaam binnendringen, reageert ons immuunsysteem door witte bloedcellen plus een cocktail van chemische stoffen los te laten op de vijandige indringer. Deze beschermingsreactie uit zich als een ontsteking en treedt bijvoorbeeld ook op wanneer we onze pezen en spieren overbelasten. Mensen die lijden aan ziekten als reumatoïde artritis hebben last van chronische ontstekingen vanwege een overactief immuunsysteem.
Gunstig effect
Een onderzoeksteam van de Universiteit van Kopenhagen onderzocht hoe polyfenolen zich gedragen in combinatie met aminozuren, de bouwstenen van eiwitten. De resultaten zijn veelbelovend. “We laten zien wat er gebeurt met immuuncellen als een polyfenol reageert met een aminozuur. Het ontstekingsremmende effect van deze cellen verdubbelt in het lab. Dit is een indrukwekkend resultaat en het zou heel goed kunnen zijn dat deze cocktail ook een gunstig effect heeft op ontstekingen bij mensen. We gaan dit verder onderzoeken. Eerst zullen we dit effect bij dieren onder de loep nemen. Daarna hopen we de financiering rond te krijgen om ook bij mensen de werking hiervan te onderzoeken”, zegt professor in de voedingswetenschappen Marianne Nissen Lund.
Ontstekingsremmende cocktail
Het team wekte een kunstmatige ontstekingsreactie op in het monster met immuuncellen, om het ontstekingsremmende effect van de combinatie van polyfenolen met eiwitten te onderzoeken. Een deel van de cellen kreeg verschillende doses aan polyfenolen, die hadden gereageerd met een aminozuur, toegediend, terwijl andere monsters alleen aan de oorspronkelijke polyfenolen werden blootgesteld. Tot slot was er nog een controlegroep die geen antioxidanten toegediend kreeg. De immuuncellen die met de combinatie van polyfenolen en aminozuren waren behandeld, bleken twee keer zo effectief in het bestrijden van ontstekingen als de polyfenolgroep zonder aminozuur.
“Het was fascinerend om het ontstekingsremmende effect in onze celexperimenten waar te nemen. Dit heeft ons natuurlijk alleen nog maar meer benieuwd gemaakt naar de mogelijkheden van deze stoffen voor de volksgezondheid. Het is de hoogste tijd om dit op dieren te testen”, zegt diergeneeskundige Andrew Williams.
Koffie met melk
Eerder onderzoek van de Deense vakgroep toonde al aan dat polyfenolen zich binden aan eiwitten in vleesproducten, melk en bier. Daarbij testten ze specifiek of dit ook gold voor koffie met melk. Koffiebonen zitten namelijk vol met polyfenolen, terwijl melk rijk is aan eiwitten. “We hebben bewezen dat de reactie tussen polyfenolen en eiwitten ook voorkomt in een aantal combinaties van koffie met melk. Het proces ging zelfs zo snel, dat het nauwelijks tegen te houden was”, legt Nissen Lund uit.
Het team verwacht dat het ontstekingsremmende effect ook optreedt bij andere voedingscombinaties, waarbij een eiwitrijk product en fruit of groente gezamenlijk worden gegeten. “Ik kan me voorstellen dat hetzelfde gezonde effect plaatsvindt na het eten van een vleesgerecht met groenten en bij het drinken van een yoghurt- of melksmoothie”, aldus de professor.
Inkapselen
Zowel de voedingsindustrie als de medische onderzoekswereld zien de grote voordelen van polyfenolen steeds meer in. Er worden daarom veel antioxidanten toegevoegd aan voedsel. “Het menselijk lichaam neemt polyfenolen niet erg efficiënt op. Wetenschappers zijn op zoek naar manieren om dit te veranderen en doen onderzoek naar methoden om polyfenolen in te kapselen in eiwitstructuren. Deze strategie heeft als bijkomend voordeel dat de eiwitten de ontstekingsremmende effecten van polyfenolen versterken”, besluit Nissen Lund.
Wat zijn polyfenolen?
Polyfenolen zijn antioxidanten die van nature voorkomen in mensen, planten, fruit en groente, maar ook in thee, koffie, rode wijn en bier. Ze zijn belangrijk voor de gezondheid, omdat ze oxidatieve stress – een stofwisselingstoestand waarbij er meer schadelijke, reactieve zuurstofverbindingen dan normaal in onze lichaamscellen voorkomen – kunnen vertragen of voorkomen. Nuttige chemische stoffen in onze cellen en organen worden zo beschermd tegen schade en vernietiging door oxidatie.
Oxidatieve stress kan onder andere ontstaan door roken, medicijngebruik, overmatig alcoholgebruik, te veel zonlicht, intensief sporten, obesitas, een lage bloedsuikerspiegel, depressie en het binnenkrijgen van microplastics.
Polyfenolen worden in de voedingsindustrie gebruikt om de houdbaarheid van producten te verlengen en de smaakkwaliteit op peil te houden door een stokje te steken voor de oxidatie van vooral de vetten in het voedsel.
Deze antioxidanten zijn dus gezond voor de mens, maar er is nog relatief weinig bekend over de precieze werking van dit soort stoffen en wat er gebeurt als polyfenolen worden gecombineerd met andere voedingsstoffen, zoals aminozuren in eiwitten.
