De voorouder zou kort nadat de planeet Theia op de aarde insloeg, zijn ontstaan.
Paleontologen proberen al voor een lange tijd de geschiedenis van het leven op aarde te begrijpen. En nu hebben onderzoekers ontdekt dat de laatste universele gemeenschappelijke voorouder veel ouder is dan het oudste fossiele bewijs suggereert.
Fossielenbestand
Het achterhalen van een gemeenschappelijke voorouder is niet een gemakkelijke taak. Zo is het fossielenbestand van het vroege leven erg gefragmenteerd en de kwaliteit in de loop van de miljarden jaren verslechterd. “Er zijn weinig fossielen uit het Archeïcum (een eon in de vroege geschiedenis van de aarde, red.), en ze kunnen over het algemeen niet goed toegewezen worden aan bekende soorten,” legt hoofdauteur Holly Betts uit. Fossiel bewijs voor de vroege geschiedenis van het leven is zo moeilijk te achterhalen, dat nieuwe ontdekkingen en herinterpretaties van bekende fossielen hebben geleid tot een toename van tegenstrijdige ideeën over de tijdschaal van het leven op aarde.
Combinatie
Daarom maakten de onderzoekers in deze studie ook gebruik van genomische gegevens. “Een tweede bron voor het bestaan van het leven is bewaard in het genoom van alle levende wezens,” stelt co-auteur Philip Donoghue. Door de fossiele en genomische informatie te combineren, konden de onderzoekers een benadering gebruiken die ‘moleculaire klok’ wordt genoemd. Dit is gebaseerd op het idee dat het aantal verschillen in genomen van twee levende soorten – bijvoorbeeld een mens en een bacterie – evenredig zijn in tijd omdat ze een gemeenschappelijke voorouder deelden.
Tijdschaal
Door gebruik te maken van deze methode, konden de onderzoekers een tijdschaal maken voor de geschiedenis van het leven op aarde die niet afhankelijk was van de steeds veranderende leeftijd van de oudste geaccepteerde fossiele bewijzen. En hieruit blijkt dat de laatste universele gemeenschappelijke voorouder (voor het gemak LUCA genoemd) al erg vroeg in de geschiedenis van de aarde bestond, bijna 4,5 miljard jaar geleden. Dit was niet lang nadat de aarde werd geraakt door de planeet Theia, die vervolgens in duizenden stukjes brak. Het materiaal kwam in een baan om de aarde terecht, waaruit vervolgens de maan ontstond. “Onze resultaten laten zien dat er twee ‘primaire’ levenslijnen voortkwamen uit LUCA, de eubacteriën en de archaebacteriën, ongeveer één miljard jaar na LUCA,” concludeert onderzoeker Davide Pisani.
De studie bevestigt moderne opvattingen dat eukaryoten – de afstamming waartoe mensen behoren, samen met bijvoorbeeld planten en schimmels – geen primaire levenslijn is. “Het is nogal nederig om te denken dat we tot een afstamming behoren die miljarden jaren jonger is dan het leven zelf,” aldus Pisani.
