Het ene dier geniet van mensen in de buurt, terwijl het andere hard wegvlucht. Nieuw onderzoek wijst uit dat wilde dieren anders reageren op mensen afhankelijk van waar ze leven en wat ze eten.
Het is een van de grootste studies naar de activiteit van wilde dieren ooit. Er zijn meer dan 220 onderzoekers bij betrokken en 163 zoogdiersoorten zijn bestudeerd met hulp van 5000 wildcamera’s. Grote herbivoren, dus planteneters zoals herten en elanden, worden actiever als er mensen in de buurt zijn, terwijl vleeseters, zoals wolven juist minder actief worden. Die voorkomen een ontmoeting met de mens liever.
En er is nog een derde groep wilde dieren, zoals wasberen, die actiever worden rond mensen als ze aan hun aanwezigheid gewend raken. Zeker als ze erachter komen dat ze voedsel kunnen vinden, zoals huisvuil of planten, waartoe ze met name ’s nachts toegang hebben. Maar dieren die verder van steden en andere bewoonde gebieden vandaan leven zijn voorzichtiger en komen de mens liever niet tegen.
Tijdens de lockdowns
De onderzoekers gebruikten data van voor en tijdens de lockdowns in de coronacrisis om zo te kijken naar de impact van meer of minder menselijke activiteit op de dieren. “De coronabeperkingen boden de onderzoekers een unieke mogelijkheid om te kijken hoe dieren reageren als het aantal mensen waarmee ze hun omgeving moeten delen in korte tijd drastisch verandert”, legt hoofdonderzoeker Cole Burton uit.
“En in tegenstelling tot wat vaak wordt gezegd, zagen we niet een algemeen patroon van ‘wilde dieren die zich bevrijd voelen’ terwijl de mensen zich schuilhouden in hun huizen. We zagen veeleer een grote variatie in activiteit van mens en dier. Het meest opvallende was dat de reactie van dieren afhing van het type landschap en hun positie in de voedselketen.”
Wolven en poema’s
In Canada ontdekten onderzoekers dat vooral carnivoren zoals wolven en poema’s minder actief werden als de menselijke activiteit toenam. De grote planteneters waren juist actiever, maar werden ook meer nachtdieren als er meer mensen in de buurt waren.
De conclusie is dat hoe dan ook de aanwezigheid van de mens grote invloed heeft op het gedrag van dieren. De onderzoekers vinden dan ook dat er maatregelen moeten worden genomen om te zorgen dat de wilde dieren minder gestoord worden door mensen. “In afgelegen gebieden met weinig voorzieningen, zijn de effecten van onze aanwezigheid extra groot. Om wilde dieren de ruimte te geven die ze nodig hebben, moeten we overwegen om meer beschermde natuurgebieden in te stellen of corridors waar menselijke activiteit verboden is of zelfs seizoensrestricties, zoals een tijdelijke sluiting van campings of wandelroutes tijdens het broedseizoen”, zegt bioloog Kaitlyn Gaynor.
Natuurbehoud
Maar nogmaals: het is niet zo dat in alle gevallen minder menselijke activiteit beter is. Dat werkt misschien op het platteland, maar in gebieden waar mens en dier meer samenleven, zoals in steden, hoeft dat niet zo te zijn. Voor deze dieren is de nacht belangrijk en moeten we dus zorgen dat ze dan ongestoord kunnen leven en voorkomen dat er conflicten ontstaan. Zo moeten ze niet bij vuilnis kunnen komen, zodat ze van voedsel voor mensen afblijven en zou je mensen meer kunnen waarschuwen voor dieren op de weg, zodat ze minder vaak aangereden worden.
De bevindingen zijn vooral belangrijk nu er na de pandemie weer zoveel meer gereisd wordt en het buitenleven, zoals wandelen in de bergen, veel populairder is geworden. “Een beter begrip van hoe wilde dieren reageren op menselijke activiteit in verschillende situaties helpt ons bij de ontwikkeling van plannen voor natuurbehoud, die zowel lokaal als internationaal impact kunnen hebben. Om die reden werken we aan de verbetering van monitoringsystemen, zoals camera’s in de bossen waardoor we het gedrag van dieren beter kunnen observeren”, aldus de onderzoekers.
In Nederland
Dit is niet enkel een thema in de ruige bossen van Canada of de Australische outback, ook in ons land hebben we steeds meer met wilde dieren te maken en juist in een dichtbevolkte regio als Nederland is het van belang dat we weten hoe dieren reageren op mensen. Zo leven er inmiddels tientallen wolven in ons land die steeds vaker in contact komen met mensen doordat ze aan hun aanwezigheid gewend raken. Ook worden er jaarlijks minstens 8000 herten, reeën en wilde zwijnen doodgereden en in werkelijkheid zijn het er waarschijnlijk nog veel meer, omdat ze niet altijd geregistreerd worden. Verder vinden ook veel dassen en otters de dood op een provinciale weg. Daar wordt steeds vaker iets aan gedaan door wildoversteekplaatsen aan te leggen of tunnels onder de weg door te maken.
