Volgens onderzoekers is er sprake van een ‘zonnebrandparadox’. Mensen denken dat als ze zonnebrandcrème gebruiken ze volledig tegen huidkanker zijn beschermd, wat leidt tot een vals gevoel van veiligheid.
We zijn ons er allemaal wel van bewust dat dat stralende zonnetje ook een schaduwzijde heeft. Als je je niet voldoende tegen UV-straling beschermt, loop je het risico om huidkanker te krijgen. Daarom wordt altijd aangeraden om je goed in te smeren als je de zon in gaat. Gelukkig geven veel mensen daar gehoor aan en neemt het gebruik van zonnebrandcrème toe. Toch is het opvallend dat er tegelijkertijd steeds meer mensen huidkanker krijgen. En nu hebben Canadese onderzoekers een verklaring voor dit fenomeen gevonden.
De cijfers
Overal ter wereld neemt het aantal gevallen van huidkanker toe. In Nederland werden in 2022 meer dan 83.000 mensen gediagnosticeerd met deze ziekte, waarvan iets meer dan 8.000 gevallen melanomen betroffen. In Canada wordt geschat dat één op de drie Canadezen ooit in hun leven met een vorm van huidkanker te maken krijgt. In de Atlantische kustprovincies, namelijk Prince Edward Island en Nova Scotia, zijn de melanoomcijfers het hoogst in het hele land.
…vrouwen minder vaak in de felle zon zijn en hun huid beter beschermen dan mannen? Gemiddeld gezien melden mannen vaker dat hun huid in de loop van hun leven is verbrand, en ze brengen ook meer tijd door in de zon, zowel voor recreatie als werk. Dit verklaart waarom mannen vaker melanoom en andere vormen van huidkanker ontwikkelen. Tegelijkertijd lopen vrouwen vaak met onbedekte armen en benen in de zon en maken meer van zonnebedden gebruik. Dit zou kunnen verklaren waarom vrouwen vaker melanoom op hun ledematen ontwikkelen.
In een recent onderzoek probeerden wetenschappers te begrijpen waarom er zulke grote verschillen zijn in het aantal melanoomgevallen in de Atlantische kustprovincies van Canada. Om dit te onderzoeken, organiseerden ze 23 groepsgesprekken. De studie onthulde dat mensen in Prince Edward Island en Nova Scotia vaker zonbescherming gebruikten, zich bewuster waren van de risico’s van blootstelling aan de zon en de UV-index beter opvolgden. Ondanks deze voorzorgsmaatregelen werden ze echter meer aan de zon blootgesteld vanwege de hogere temperaturen en hun gewoonte om buitenactiviteiten te ondernemen. In een andere studie waarin gegevens van de UK Biobank werden bestudeerd, ontdekten onderzoekers tot hun verbazing dat het gebruik van zonnebrandcrème geassocieerd was met een meer dan tweemaal zo hoog risico op het ontwikkelen van huidkanker.
Zonnebrandparadox
“De gecombineerde bevindingen suggereren dat er sprake is van een ‘zonnebrandparadox’,” zegt onderzoeker Ivan Litvinov. Dit betekent dat het gebruik van zonnebrandcrème stijgt, maar dat geldt ook voor het aantal melanomen en huidkankergevallen. Hoe dit kan? Mensen die meer aan de zon worden blootgesteld, lijken ook meer zonnebrandcrème en andere beschermingsmaatregelen te gebruiken, maar mogelijk niet in voldoende mate. “Dit geeft hen onterecht het idee dat ze goed beschermd zijn tegen de zon,” aldus Litvinov.
Vals gevoel van veiligheid
De onderzoekers waarschuwen dan ook voor een ‘vals gevoel van veiligheid’. “Hoewel zonnebrandcrème belangrijk is, is het eigenlijk de minst effectieve methode om je huid te beschermen in vergelijking met het dragen van beschermende kleding en het vermijden van direct zonlicht,” legt Litvinov uit. “Het probleem is dat mensen zonnebrandcrème gebruiken als een ‘toestemming’ om te bruinen. Mensen geloven dat ze beschermd zijn tegen huidkanker omdat ze een product gebruiken dat speciaal op de markt is gebracht om die aandoening te voorkomen. Maar de meeste mensen smeren niet voldoende zonnebrandcrème of blijven urenlang in de zon liggen nadat ze zich enkel in de ochtend hebben ingesmeerd. Dit zorgt ervoor dat mensen denken dat ze veilig zijn terwijl dat eigenlijk niet zo is.”
Maatregelen
Volgens de onderzoekers valt hier dan ook een belangrijke les te leren. Maatregelen om het gebrek aan kennis, de juiste praktijken met betrekking tot zonbescherming en het voorkomen van huidkanker aan te pakken, zouden beter rekening moeten houden met de paradox, zo betogen de onderzoekers. “Ook moet er meer aandacht worden besteed aan de verschillende gewoonten en overtuigingen van gemeenschappen over de hele wereld,” aldus Litvinov.
Hoewel het team erkent dat zonnebrandcrème belangrijk is, is het dus niet de meest effectieve manier om je huid te beschermen. Andere maatregelen, zoals het dragen van zonwerende kleding en het vermijden van overmatige blootstelling aan de zon zetten bijvoorbeeld veel meer zoden aan de dijk. “Mensen kunnen zeker buiten plezier hebben, maar ze moeten voorkomen dat ze verbranden of een te sterk gebruinde huid krijgen,” besluit Litvinov.
