Tegen het eind van de eeuw is het ijs op Groenland mogelijk zes keer zo hard gesmolten als gedacht. Met een grotere zeespiegelstijging tot gevolg.
De gletsjers op Groenland smelten in een moordend tempo en de bestaande modellen hebben onderschat hoe hard het gaat. Tegen 2100 draagt het verlies aan ijs op Noordoost-Groenland zes keer meer bij aan het stijgen van de zeespiegel dan eerdere studies suggereerden. Het leidt tot een extra stijging van 13,5 tot 15,5 millimeter, blijkt uit een nieuwe studie van de Technische Universiteit van Denemarken. Dit is net zoveel als het ijs op heel Groenland in de afgelopen halve eeuw heeft bijgedragen aan de zeespiegelstijging.
Afgelegen plekken
“Onze eerdere ramingen van het ijsverlies op Groenland tot 2100 zijn zwaar onderschat”, zegt hoofdonderzoeker Shfagat Abbas Khan van DTU Space. “De modellen zijn hoofdzakelijk gebaseerd op observaties aan de voorkant van de ijskap, die gemakkelijk toegankelijk is en waar zichtbaar veel gebeurt.” Maar meer dan 200 kilometer landinwaarts is het ijsverlies zo mogelijk nog groter, blijkt uit de studie die de data van GPS-stations aldaar combineerde met satellietgegevens en numerieke modellen. “Onze data laten zien dat wat we aan de voorkant zien gebeuren ver terug reikt tot in het hart van de ijsplaat”, zegt Khan. “We zien dat het hele bekken dunner wordt en dat het tempo aan de oppervlakte versnelt. Elk jaar dat we de gletsjers bestuderen zijn ze verder landinwaarts teruggetrokken en we voorspellen dat dit de komende decennia en eeuwen doorgaat. Met de huidige klimaatverandering is het onwaarschijnlijk dat dit terugtrekken kan stoppen.”
Landinwaarts
In 2012 stortte na tien jaar lang smelten, een gedeelte van de Zachariae Isstrom in en sindsdien is de gletsjer versneld geslonken. En hoewel de winter van 2021 en de zomer van 2022 relatief koud waren blijft de gletsjer terugtrekken. Aangezien er nauwelijks neerslag valt in het noordoosten van Groenland kan het ijs niet genoeg aangroeien. Maar hoe groot de schade precies is, blijft onduidelijk, omdat het lastig is om in het binnenste van de ijsplaat te kijken. “Het is geweldig dat we in staat zijn om een subtiele snelheidsverandering vast te stellen met de GPS-data, die gecombineerd met een model van de ijsstroom ons informatie verschaffen over hoe de gletsjer verschuift”, zegt onderzoeker Mathieu Morlighem, professor aardwetenschappen aan Dartmouth College. “Het is goed mogelijk dat wat we ontdekt hebben op Noordoost-Groenland ook in andere gedeeltes van de ijskap gebeurt. Veel gletsjers zijn in de afgelopen decennia versneld gaan smelten en erg dun geworden. GPS-data helpen ons om vast te stellen hoe ver die versnelling zich landinwaarts verspreidt, mogelijk 200 tot 300 kilometer van de kust. Als dit klopt dan is de bijdrage van de veranderende ijsmassa aan het totale verlies van ijs op Groenland veel groter dan wat de huidige modellen voorspellen.”
Meer dan IPCC voorspelt
De Zachariae Isstrom was tot 2004 stabiel, waarna een periode van gestage terugtrekking volgde, tot 2012. Toen brak een groot stuk van het drijvende gedeelte af. Sindsdien hebben meer precieze observaties van de veranderingen van het ijs ertoe geleid dat de schattingen van de zeespiegelstijging door klimaatpanel IPCC naar boven bijgesteld moeten worden. “We voorzien grote veranderingen in het niveau van de zeespiegel, meer dan nu wordt voorspeld in de bestaande modellen”, zegt onderzoeker Eric Rignot van de University of California. “De verzamelde data van het massieve binnenste van de ijsplaten helpen ons beter begrijpen wat er gebeurt dan de standaardmodellen, die we hebben en leiden dus tot realistischere voorspellingen van de wereldwijde zeespiegelstijging.”
Na Antarctica heeft Groenland de grootste massa zoetwaterijs op aarde. Tot 1990 was de ijskap stabiel. Daarna begon hij langzaam te smelten. Vanaf 2000 versnelde dat proces. De laatste jaren is het verlies aan ijsmassa ongeveer vier keer zo groot als voor 2000. Tussen 1992 en 2018 verloor Groenland bijna 4000 miljard ton ijs, waarvan een groot gedeelte in de laatste tien jaar. Het belangrijkste gevolg is de stijging van de zeespiegel. Alleen al door het Groenlands ijs kan die oplopen tot naar 27 tot 78 centimeter.
