Een windvlaag. Meer is er niet nodig om het leven van de lander op de valreep te verlengen.
De dag waarop NASA afscheid moet nemen van Marslander Insight nadert. Door de wind opgeblazen stof hoopt zich op de zonnepanelen op, waardoor de lander steeds minder stroom opwekt. Het team gaat echter door tot het bittere eind en zal gegevens blijven verzamelen totdat het echt niet meer kan. Het enige wat de lander nog kan redden, is een windvlaag. “We zijn overgeleverd aan de genade van Mars,” aldus Bruce Banerdt, hoofdonderzoeker van de missie.
Einde
Het einde van de Marslander, die al enkele jaren de inwendige structuur van Mars onderzoekt, zit er al een tijdje aan te komen. Dat komt omdat het stof dat op de zonnepanelen is neergedaald, steeds dikker wordt. Hierdoor verliest de lander geleidelijk aan vermogen.
Afgelopen zomer had de lander zo weinig resterend vermogen, dat de onderzoekers besloten alle wetenschappelijke instrumenten, met uitzondering van de seismometer, uit te schakelen. Zelfs het foutbeveiligingssysteem werd uitgeschakeld. “We beschikten over minder dan 20 procent van de oorspronkelijke capaciteit,” verklaart Banerdt. “Dit betekende dat we het ons niet konden veroorloven om de instrumenten draaiende te houden.”
Seismometer
Onlangs werd Insight weer geteisterd door een overtrekkende stofstorm. Om energie te besparen, werd toen ook de seismometer uitgezet. Nu de storm voorbij is, verzamelt de seismometer weer gegevens. Maar slechts voor korte duur. De onderzoekers verwachten namelijk dat de lander nog maar een paar weken genoeg vermogen heeft. “Van de reeks sensoren waar de seismometer mee uitgerust is, zijn alleen de meest gevoelige nog in bedrijf,” zegt teamlid Liz Barret. “We gaan door tot het einde.”
Afronden
Hoewel de onderzoekers de missie zo lang mogelijk proberen te rekken, zijn ze ondertussen ook hun werkzaamheden aan het afronden. Zo zijn ze bijvoorbeeld bezig om de schat aan gegevens die Insight gedurende zijn leven heeft verzameld, veilig op te slaan en toegankelijk te maken voor wetenschappers over de hele wereld. Daarnaast wordt ForeSight, een volledig functioneel model op ware grootte van InSight, opgeborgen. Ingenieurs konden met ForeSight alle operaties die Insight op Mars uitvoerde, van te voren testen. Maar nu zit ook zijn werk erop. “Het is een geweldig hulpmiddel geweest,” zegt Banerdt. “Het was een fijn metgezel gedurende de hele missie.”
De missie van Insight
Teamleden kunnen met trots op de missie van Insight terugkijken, die alle verwachtingen overtrof. Marslander InSight zette in 2018 voet op Mars en plaatste niet lang daarna een seismometer op het oppervlak van de rode planeet. Die seismometer heeft inmiddels al meer dan 1300 marsbevingen geregistreerd. Het betekent dat Insight onze kennis van Mars behoorlijk heeft uitgebreid. Want blijkbaar komen bevingen ook op buurplaneet Mars veelvuldig voor. Afgelopen mei mat de lander zelfs een Marsbeving met een kracht van vijf op de Schaal van Richter. Deze beving is de boeken ingegaan als de zwaarste beving die ooit op een andere planeet is gemeten. Daarnaast detecteerde Insight verschillende Marsbevingen veroorzaakt door inslaande meteorieten.
Insight zorgde voor veel inzicht
Dankzij de missie van Insight hebben wetenschappers de diepte en samenstelling van de korst, mantel en kern van Mars kunnen bestuderen. Door te observeren hoe seismische golven door Mars reisden, kregen wetenschappers namelijk een uniek inkijkje in het binnenste van de planeet. De gegevens van de lander hebben dan ook interessante details onthuld over de binnenlagen van de rode planeet, de vloeibare kern, de verrassend variabele overblijfselen onder het oppervlak van het grotendeels uitgestorven magnetische veld en het heersende weer op dit deel van Mars. Dit breidt niet alleen onze kennis over onze naaste buur uit, maar verschaft ons ook meer inzicht in hoe andere rotsachtige werelden, inclusief de aarde en de maan, zijn gevormd. “Eindelijk zien we Mars als een planeet met lagen,” stelt Banerdt. “Die lagen hebben verschillende diktes en samenstellingen. We beginnen deze details nu te doorgronden. Het heeft ons laten inzien dat Mars een levende, ademende planeet is.”
Voorbij
De komende tijd zullen de teamleden zo lang ze kunnen doorgaan met het verzamelen van gegevens. NASA verklaart de missie voorbij wanneer Insight niet meer inbelt en er geen contact meer met de lander mogelijk is. Overigens zal NASA’s Deep Space Network zelfs daarna nog een tijdje blijven luisteren, voor het geval dat.
Sprankeltje hoop
Er zullen geen heroïsche maatregelen worden genomen om het contact met InSight, wanneer het verbroken wordt, te herstellen. Maar er is nog een sprankeltje hoop. Als het namelijk plotseling op Mars begint te waaien, kunnen de zonnepanelen van Insight weer schoongeveegd worden. Meer dan een windvlaag is er dus niet nodig om het leven van de lander op de valreep te verlengen.
Of dat ook staat te gebeuren, is afwachten. Zoals Banerdt al zei, is het team overgeleverd aan de genade van Mars. Maar ook als het stof Insight binnenkort fataal wordt, hoeven we niet te treuren. De onderzoekers verwachten dat de door Insight verzamelde gegevens nog tientallen jaren ontdekkingen zullen opleveren.
