Ook ‘een beetje luchtvervuiling’ kan al dodelijk zijn

Zelfs lage concentraties fijnstof, die niet eerder als gevaarlijk werden beschouwd, blijken verband te houden met hart- en vaatziekten en kanker.

Elke dag ademen we allemaal vervuilde lucht in. Dat komt omdat er op heel veel plekken kleine, verontreinigende deeltjes door de lucht zweven, beter bekend als fijnstof (PM). Dat fijnstof slecht is voor onze gezondheid, is bekend. Elk jaar sterven er volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wereldwijd zo’n 4,2 miljoen mensen door het inademen van fijnstof dat diep weet door te dringen in de longen en het hart- en vatenstelsel. Een nieuwe studie stelt nu echter dat het werkelijke aantal doden door luchtvervuiling mogelijk nóg hoger ligt.

Meer over fijnstof
Fijnstof (PM) is een term die gebruikt wordt om een mengsel van vaste deeltjes en druppels in de lucht te beschrijven. Het bestaat uit deeltjes van verschillende grootte, herkomst en chemische samenstelling en is verdeeld in twee categorieën. De eerste categorie bestaat uit PM10; deeltjes met een diameter van 10 micrometer of kleiner. De tweede categorie is PM2,5; deeltjes die een diameter van 2,5 micrometer of kleiner hebben. Zowel PM10 als PM2,5 worden beschouwd als belangrijke verontreinigende stoffen die vrij komen door de verbranding van fossiele brandstoffen waaronder benzine, diesel en andere brandstoffen zoals steenkool, olie en biomassa. Ook andere industriële activiteiten – zoals de bouw, mijnbouw en de productie van materialen zoals cement, keramiek en bakstenen – kunnen zorgen voor een toename aan fijnstof. En deze houden verband met verschillende ernstige gezondheidsproblemen, zoals hart- en longaandoeningen, kanker en ademhalingsproblemen.

In de nieuwe studie hebben onderzoekers gezondheids- en sterftegegevens van zeven miljoen Canadezen bestudeerd. Deze gegevens zijn verzameld over een periode van vijfentwintig jaar. Vervolgens combineerden ze dit met informatie over PM2,5-concentraties in het hele land. Het is bekend dat de PM2,5-concentraties in Canada, in vergelijking met de rest van de wereld, vrij laag liggen. Daarom was dit de perfecte plek om de gezondheidseffecten van blootstelling aan lage concentraties fijnstof te bestuderen.

1,5 miljoen extra doden
De onderzoekers komen tot een alarmerende ontdekking. Zo blijkt dat zelfs ‘een beetje luchtvervuiling’, dus blootstelling aan lage concentraties fijnstof, al dodelijk kan zijn. Zelfs lage concentraties, die niet eerder als gevaarlijk waren erkend, blijken verband te houden met hart- en vaatziekten en kanker. Het betekent dat luchtvervuiling meer levens eist dan gedacht. “We vermoeden dat PM2.5 wereldwijd verantwoordelijk is voor maar liefst 1,5 miljoen extra sterfgevallen per jaar,” vertelt onderzoeker Scott Weichenthal.

Aangescherpte richtlijnen
De WHO heeft onlangs ambitieuze nieuwe richtlijnen voor luchtvervuiling opgesteld. Het betekent dat de waarden voor luchtverontreiniging drastisch omlaag moeten om schadelijke gezondheidseffecten en sterfte bij mensen te voorkomen. De WHO adviseert sinds september 2021 de volgende normen: 15 μg/m³ PM10 en 5 μg/m³ PM2,5. Dat is de helft van de EU-norm. Voor veel landen – waaronder ook Nederland – zijn dergelijke grenswaarden nog ver weg. Zo worden op veel plaatsen in Nederland nog hoge fijnstofconcentraties gemeten. En ook de stikstofconcentratie laat – met name in stedelijke gebieden – nog veel te wensen over. Het omarmen van de nieuwe richtlijnen op jaarbasis kan echter wereldwijd miljoenen levens redden. En dat niet alleen. Want het terugdringen van de luchtvervuiling is ook nog eens beter voor het milieu en klimaat.

Voordelen
Volgens Weichenthal zouden we er goed aan doen om de nieuwe richtlijnen na te leven. “Eén ding is zeker: als er aan de nieuwe WHO-richtlijnen wordt voldaan, zal dat wereldwijd veel gezondheidsvoordelen opleveren,” zegt hij. “De voordelen zijn zelfs nog groter dan eerder gedacht.”

De studie breidt ons begrip over hoe luchtvervuiling de gezondheid op wereldschaal beïnvloed, verder uit. Volgens Weichenthal is het bovendien belangrijk dat we op een andere manier naar fijnstof gaan kijken. “We moeten ons niet dood staren op alleen de deeltjesmassa,” betoogt hij. “We zouden beter moeten kijken naar de deeltjessamenstelling. Dat komt omdat sommige deeltjes waarschijnlijk schadelijker zijn dan andere. Als we dit beter begrijpen, kunnen we mogelijk veel efficiëntere regelgevende interventies ontwikkelen die de gezondheid van de bevolking verbeteren.”

Wist je dat…
…onderzoekers onlangs hebben ontdekt dat luchtvervuiling tevens de kans op dementie vergroot? De studie wijst op een verband tussen de hoeveelheid fijnstofdeeltjes in de lucht en de kans op dementie. Lees er hier meer over!

Bronmateriaal

"Low levels of air pollution deadlier than previously thought" - McGill University

Afbeelding bovenaan dit artikel: Chris LeBoutillier van Pexels (via canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd