Wetenschappers hebben ontdekt dat de Kuipergordel mogelijk bijna twee keer zo groot is als eerder werd gedacht. Niet alleen dat: het zou zelfs zo kunnen zijn dat er sprake is van een tweede gordel.
De ruimtesonde New Horizons heeft weer een nieuwe ontdekking gedaan: het zou zomaar kunnen zijn dat de Kuipergordel miljarden kilometers verder reikt dan de huidige modellen voorspellen. De ruimtesonde is inmiddels aangekomen op een afstand van 60 AU, wat betekent dat deze zestig keer verder verwijderd is van de zon dan onze eigen planeet: AU staat voor Astronomical Unit en is gelijk aan de afstand tussen de zon en de aarde, wat ongeveer 150 miljoen kilometer is. Op de huidige afstand van 9 miljard kilometer vanaf de zon vangt New Horizons een hoop meer stof is dan de bedoeling is, wat mogelijk betekent dat de Kuipergordel een stuk verder reikt dan eerder werd gedacht. Wetenschapper Alex Doner heeft meegewerkt aan het onderzoek. Hij laat weten: “New Horizons is momenteel bezig met de eerste directe metingen van interplanetair stof – ver voorbij Neptunus en Pluto. Op deze afstand kan elke kleine observatie leiden tot een grote ontdekking. Het idee dat we wellicht een verlenging hebben ontdekt van de Kuipergordel is een stap vooruit in het ontrafelen van de mysteries van het zonnestelsel.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Astrophysical Journal Letters.
Als je vanaf de zon door ons zonnestelsel reist, kom je eerst de planeet Mercurius tegen. Vervolgens Venus, de aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Tussen Mars en Jupiter bevindt zich dan ook nog de planetoïdengordel: een gebied met een grote hoeveelheid planetoïden. En voorbij Neptunus bevindt zich dan de Kuipergordel, bestaande uit miljarden komeetachtige – uit steen en ijs bestaande – objecten. Sommige van die objecten zijn groot – zoals Eris en Pluto – andere zijn juist aanzienlijk kleiner.
Ruimtestof
De wetenschappers hebben de ontdekking kunnen doen omdat New Horizons zich momenteel dus door de Kuipergordel beweegt en hierbij stof tegenkomt. Dit stof wordt vervolgens gedetecteerd, waardoor er uiteindelijk een dichtheid bepaald kan worden. Die dichtheid is momenteel een stuk hoger dan deze zou moeten zijn. De verwachting is namelijk dat de buitenste ring van de Kuipergordel een lagere stofdichtheid heeft dan de regionen binnenin. Aangezien New Horizons vooralsnog geen lagere dichtheden heeft gemeten is het dan ook waarschijnlijk dat deze de buitenkant van de Kuipergordel nog niet heeft bereikt. Mede-wetenschapper Alan Stern licht toe: “Deze nieuwe bevindingen betekenen dat New Horizons waarschijnlijk het eerste ruimtevaartuig is dat een nieuwe verzameling hemellichamen heeft ontdekt. Ik ben dan ook erg nieuwsgierig om te zien tot hoever de hoge stofdichtheid zal reiken.”
IJsdeeltjes
De metingen van New Horizons komen op het perfecte moment. Zo hebben wetenschappers van het New Horizons-team met behulp van observatoria zoals de Subaru Telescope in Hawaii eerder een aantal objecten gevonden die ver buiten het gebied liggen dat traditioneel gezien als de Kuipergordel wordt aangemerkt. En New Horizons lijkt nu dus ook ter plekke te bevestigen dat de buitengrens van de Kuipergordel op grotere afstand ligt dan gedacht. Zo werd eerst gedacht dat deze grens zich rond een afstand van 50 AU bevond, terwijl nu wordt gedacht aan een afstand van 80 AU. Concreet betekent dit een verlenging van 4,5 miljard kilometer. Het team van Doner is naarstig op zoek naar een mogelijke verklaring. Zo stelt Doner: “Het zou goed kunnen zijn dat New Horizons nu kleine ijsdeeltjes detecteert die niet dichter bij de zon kunnen komen. Een ander verklaring zou kunnen zijn dat kleine stofdeeltjes van de Kuipergordel door stralingsdruk een stuk verder worden geduwd dan voorheen werd gedacht. Dit laatste idee is niet heel waarschijnlijk, maar het zou kunnen.”
Het is ongetwijfeld niet de laatste keer dat New Horizons vanuit de buitenste regionen van ons zonnestelsel van zich laat horen; vooralsnog heeft de ruimtesonde nog meer dan genoeg brandstof. De verwachting is namelijk dat de ruimtesonde tot aan 2050 kan blijven werken, waarbij deze een afstand zal overbruggen van meer dan 100 AU. Het is trouwens ook niet de eerste keer dat New Horizons een opzienbarende ontdekking doet. Zo heeft de ruimtesonde in het verleden foto’s gemaakt van Pluto en is deze zeer dicht in de buurt gekomen van Arrakoth. Wil je meer weten over New Horizons? Kijk dan eens hier.
