Dat de natuur goed is voor ons welzijn, weten we al langer. Maar nu blijkt dat slechts een korte wandeling door een parkje of bos zichtbaar een positieve invloed heeft op ons brein. En dat is met name belangrijk voor stedelingen.
Wonen in een stad is een bekende risicofactor voor de ontwikkeling van psychische stoornissen. Tegelijkertijd blijkt dat als je in de buurt van de natuur woont, dit in de meeste gevallen juist gunstig is voor je mentale gezondheid. Dit betekent echter niet noodzakelijkerwijs een causaal verband. Misschien is het tegenovergestelde wel het geval en kiezen goed gehumeurde mensen er eerder voor om op het platteland te wonen. Tot nu toe kon het kip-en-eiprobleem daarom niet worden ontward. Maar een nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad Molecular Psychiatry schept voor eens en altijd duidelijkheid.
Studie
Om oorzakelijk bewijs te verkrijgen, voerden wetenschappers een experiment uit onder 63 gezonde vrijwilligers. De ene groep werd gevraagd een wandeling van een uur in een nabijgelegen bos te maken, terwijl de andere groep een blokje omging in een drukke Berlijnse winkelstraat. De onderzoekers analyseerden met behulp van MRI-scans de hersenactiviteit vóór en na de wandeling. Meer specifiek bestudeerden ze de activiteit in een centraal hersengebied dat betrokken is bij stressverwerking, namelijk de amygdala.
Amygdala
Uit de resultaten blijkt dat slechts een korte wandeling van een uurtje in de natuur, al een positieve invloed heeft op ons brein. Zo tonen de onderzoekers aan dat de activiteit in de amygdala bij deze proefpersonen aanzienlijk afnam, iets dat bij de andere groep niet werd gezien. Dit suggereert dat de natuur een gunstig effect heeft op hersengebieden die verband houden met stress. “Wandelen in de natuur is dus goed voor onze hersenen en mentale gezondheid,” concludeert onderzoeker Sonja Sudimac in gesprek met Scientias.nl.
Causaal verband
Hoe verrassend dit is? “Hoewel veel onderzoeken hebben aangetoond dat de natuur goed is voor ons welzijn, vonden we nu voor het eerst een causaal verband,” legt Sudimac uit. “Voor het eerst hebben we aangetoond dat er een verband bestaat tussen wandelen in de natuur en een vermindering van stressgerelateerde hersenactiviteit. Bovendien is het interessant dat we dit effect al vonden na slechts een uurtje wandelen in een bos. Heb je dus geen tijd hebt om een hele dag in de natuur door te brengen, dan impliceert onze studie dat slechts een uurtje in een bos al een positief effect heeft op je hersenen en stress vermindert.”
Verklaring
De resultaten sluiten aan bij een eerdere studie waaruit bleek dat stedelingen die dichtbij een bos wonen over een fysiologisch gezondere amygdala beschikken en daardoor vermoedelijk beter bestand zijn tegen stress. Maar waarom heeft de natuur eigenlijk zo’n positief effect op onze gemoedstoestand? “Er bestaan hiervoor twee theorieën,” zegt Sudimac desgevraagd. De ene theorie stelt dat als we in de natuur zijn, onze aandacht uitgaat naar bijvoorbeeld fluitende vogeltjes op een tak, een bloeiende bloem of een kabbelend riviertje. Dit zorgt voor afleiding en ontspanning wat resulteert in minder stress. De andere theorie gaat meer in op onze eigen menselijke evolutie. Zo horen we van nature meer thuis in een natuurlijke dan in een stedelijke omgeving. Hierdoor ervaren we de natuur als minder intens en complex. Deze positieve affectieve reactie op de natuur zet herstellende processen in gang en vermindert negatieve emoties en stress.
Stad
De resultaten uit de studie duiden erop dat een korte wandeling in de natuur mogelijk zou kunnen dienen als een preventieve maatregel tegen de ontwikkeling van psychische problemen, met name voor stedelingen. “Psychische stoornissen, zoals angststoornissen, stemmingsstoornissen, ernstige depressies en schizofrenie komen vaker voor onder stedelingen dan bij plattelandsmensen,” vertelt Sudimac. “Sociale stress, overbevolking en een gebrek aan groen in steden zijn al eerder geopperd als mogelijke oorzaken. We hopen met ons onderzoek dan ook bewustwording te creëren over het belang van toegankelijk groen in steden.”
Verstedelijking
Dat is misschien met het oog op de aanstormende verstedelijking geen slecht idee. Zo trekken tegenwoordig steeds meer mensen naar de stad. Sterker nog, de verwachting is dat er tegen 2030 maar liefst twee miljard mensen meer in steden zullen wonen dan nu. “We vervreemden ons steeds meer van de natuur, zonder er rekening mee te houden hoe belangrijk de natuur voor onze lichamelijke en geestelijke gezondheid is,” zegt Sudimac. “Aangezien meer dan de helft van de wereldbevolking in steden woont en de verstedelijking snel toeneemt, is het van cruciaal belang dat stadsbewoners een park of bos in de buurt hebben waar ze naar toe kunnen gaan om te herstellen of zich op te laden. Ons onderzoek benadrukt het belang van de aanwezigheid van natuur in stedelijke omgevingen. Het levert bewijs dat er meer groene gebieden in steden zouden moeten verrijzen die voor alle burgers toegankelijk zijn om zo hun geestelijke gezondheid en welzijn te verbeteren.”
Woon je dus midden in de stad, stof dan geregeld even je wandelschoenen af en maak een wandeling door een parkje of bos, ook al is het maar even. Hoe vaak je moet gaan? “Eerdere studies hebben aangetoond dat één keer per week in de natuur of vijf keer per week in een tuin goed is voor onze mentale gezondheid,” zegt Sudimac. Woon je dichtbij een strand of uiterwaarden, dan kan dat natuurlijk ook. “Met name voor mensen die veel stress ervaren kan zo’n uitje erg heilzaam zijn,” besluit Sudimac.
