Ruimtetelescoop Herschel is na meer dan drie jaar trouwe dienst stervende. De telescoop – die de afgelopen jaren de ene na de andere ontdekking deed – sluit hoogstwaarschijnlijk ergens in de komende weken voor de laatste keer de ogen.
Dat maakt ESA vandaag bekend. Herschel is het slachtoffer geworden van een onontkoombaar lot: oververhitting.
Infrarood
Herschel is een infraroodtelescoop. De telescoop bestudeert met behulp van drie instrumenten zeer zwakke infrarode en submillimeter-straling. Maar dat kan de telescoop alleen doen als die instrumenten gekoeld worden: de temperatuur van de instrumenten mag niet boven de -271 graden Celsius komen. Want als de instrumenten te warm worden, gaan ze zelf infrarode straling (in de vorm van warmte) afgeven en wordt het heel lastig om de zwakke straling van verre objecten waar te nemen.
Koelvloeistof
Om het hoofd koel te houden, kreeg Herschel bij de lancering 2300 liter vloeibaar helium mee. Daarmee zou de telescoop het zo’n 3,5 jaar in de ruimte uit moeten kunnen houden. Inmiddels zijn we meer dan drie jaar verder en raakt de bodem in zicht: het vloeibare helium is bijna op. “Het is geen verrassing dat dit gaat gebeuren en wanneer het gebeurt, zullen de temperaturen van de instrumenten in enkele uren tijd met enkele graden stijgen,” vertelt onderzoeker Micha Schmidt.
Overtroffen verwachtingen
Het is nog onduidelijk wanneer Herschel exact door de koelvloeistof heen is. Waarschijnlijk ergens in de komende weken. “Wanneer het observeren tot een einde komt, verwachten we meer dan 22.000 uur aan wetenschappelijke observaties te hebben volbracht,” vertelt onderzoeker Leo Metcalfe. “Dat is meer dan we in het begin gepland hadden, dus de missie heeft onze verwachtingen overtroffen.”
Ontdekkingen
Herschel mag er dan binnenkort mee ophouden: het is aannemelijk dat we ook de komende jaren met behulp van Herschel nog genoeg ontdekkingen gaan doen. Het grootste deel van de gegevens die Herschel verzameld heeft, moet nog worden geanalyseerd.
Herschel blijft ook nadat de koelvloeistof op is geraakt met de aarde in contact staan. Dit stelt onderzoekers in staat om nog enkele technische tests uit te voeren. Begin mei zal de telescoop in een baan om de zon ‘geparkeerd’ worden.