In het graf werden 5600 jaar geleden zeker acht en mogelijk zelfs meer mensen ter ruste gelegd.
Het familiegraf – het grootst bewaarde familiegraf van Nederland uit die tijd – werd ontdekt op bedrijvenpark Medel. Voor men hier ging bouwen, werden er in 2016 en 2017 archeologische opgravingen op touw gezet. En die leverden ontzettend veel vondsten op. Waaronder dus dit 5600 jaar oude familiegraf.
Acht mensen of meer
Om het kwetsbare graf voorzichtig en rustig te kunnen bestuderen, is het in zijn geheel – een klomp klei van zo’n 1000 kilo – naar het laboratorium gebracht. Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat er minstens acht mensen in het familiegraf ter ruste werden gelegd, waaronder twee kinderen van slechts drie en vijf jaar oud. De onderzoekers kunnen op dit moment niet uitsluiten dat in het graf meer dan acht mensen begraven liggen; de botten zijn samengeperst en gebroken en liggen helemaal door elkaar (zie kader). Vervolgonderzoek moet uitwijzen hoeveel mensen er precies in het graf liggen.
Door overstromingen werd later een anderhalve meter dikke kleilaag op het graf afgezet. Deze zorgde er enerzijds voor dat de botten goed afgesloten werden van de buitenwereld en vrij goed bewaard gebleven zijn. Maar tegelijkertijd oefende deze kleilaag een enorme druk uit op de skeletresten, waardoor deze samengeperst werden, braken en door elkaar kwamen te liggen. Dat maakt het wat lastig om te bepalen hoeveel mensen er exact in het graf liggen.
Hazendonkgroep
De mensen die in het graf begraven werden, behoorden zeer waarschijnlijk tot de Hazendonkgroep. Deze groep is vernoemd naar de plek waar voor het eerst resten van deze groep zijn gevonden. De mensen die nabij het huidige Tiel begraven werden, woonden bij leven vlak bij de plek waar ze ter ruste zijn gelegd, aan een beekje in een dorpje dat eveneens is opgegraven. Ze waren jagers, vissers en verzamelaars, die door contacten met boeren in Limburg en omgeving zelf ook vee gingen houden en graan gingen verbouwen. Maar dat waren niet de enige gewoonten die ze van deze boeren overnamen. Zo komt ook het gebruik om families samen te begraven, daar vandaan.
Uniek
De vondst is bijzonder. Zulke grote graven uit deze periode zijn zeldzaam. Het is het op één na oudste familiegraf dat tot op heden in Nederland is opgegraven. Het enige oudere familiegraf in ons land is gevonden op Schokland (Noordoostpolder) en is veel slechter bewaard gebleven dan het exemplaar in Tiel.
Het familiegraf is overigens slechts één van de vele ontdekkingen die onderzoekers tijdens opgravingen op industrieterrein Medel hebben gedaan. In totaal zijn er namelijk meer dan een miljoen vondsten(!) uit de Steentijd, Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd en Middeleeuwen aangetroffen. De meeste van die vondsten zullen de komende tijd nog uitgebreid bestudeerd worden. Wie weet op welke verrassingen onderzoekers dan ook nog meer gaan stuiten.