Onderzoekers hebben ontdekt dat het inademen van ‘snelweglucht’ de bloeddruk op dezelfde manier verhoogt als het nuttigen van grote hoeveelheden zout.
Nederland heeft een goed ontwikkeld wegennetwerk, waar veel mensen dankbaar gebruik van maken. En hoewel dat aan de ene kant natuurlijk heel handig is, weten we dat het ook nadelen met zich meebrengt. De voortdurende stroom van auto’s resulteert bijvoorbeeld in vervuiling van nabijgelegen wijken. En dat is best zorgwekkend. Zo weten we dat langdurige blootstelling aan uitlaatgassen verband houdt met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, astma, longkanker en overlijden. Maar niet alleen mensen die in de buurt van drukke wegen wonen, kunnen te maken krijgen met gezondheidsproblemen, zo toont een nieuwe studie aan. Ook mensen die regelmatig op drukke wegen rijden, lijken er niet aan te ontkomen.
Hoge bloeddruk
In een recente studie hebben onderzoekers vastgesteld dat het inademen van ‘snelweglucht’, vooral tijdens drukke spitsuren, de bloeddruk aanzienlijk kan verhogen. Deze verandering in bloeddruk doet zich voor tijdens de autorit en de effecten van de blootstelling houden meer dan 24 uur aan. “Dit is behoorlijk verrassend,” vertelt onderzoeker Joel Kaufman in gesprek met Scientias.nl. “Ondanks een lage blootstelling aan PM2.5 (fijne deeltjes luchtvervuiling), is de impact op de bloeddruk significant. Dit effect kan specifiek worden toegeschreven aan het inademen van deeltjes die verband houden met verkeer, en niet aan stress door bijvoorbeeld in een auto te zitten of deze te besturen, noch aan geluid.”
Studie
Kaufman deed deze ontdekking nadat hij en zijn team zestien mensen tussen de 22 en 45 jaar oud tijdens de spits door de Amerikaanse stad Seattle lieten rijden, terwijl ze ondertussen hun bloeddruk in de gaten hielden. Tijdens twee ritten lieten ze ongefilterde lucht van de weg de auto binnenkomen, wat overeenkomt met de omstandigheden die velen van ons ervaren als we naar ons werk rijden. Gedurende de derde rit was de auto uitgerust met geavanceerde HEPA-filters die 86 procent van de deeltjesvervuiling blokkeerden. De deelnemers wisten niet of ze tijdens een rit schone of vervuilde lucht inademden.
4,5 mmHg
Het inademen van ongefilterde lucht leidde tot een flinke toename van de bloeddruk, zo ontdekten de onderzoekers. Zo zagen ze de bloeddruk met meer dan 4,5 mmHg (millimeters kwik) stijgen. “Het effect is opvallend groot,” zegt Kaufman. “We zagen een toename van 4,5 mmHg tijdens de twee uur durende ochtendrit. En de volgende ochtend was de bloeddruk nog steeds bijna 4mmHg hoger dan normaal. Dit heeft hiermee ongeveer hetzelfde effect als het eten van veel zout, wat bekend staat om het verhogen van de bloeddruk.”
Zorgen
De bevindingen zijn dan ook tamelijk verontrustend. Het is namelijk bekend dat een hoge bloeddruk slecht is voor je hart en kan leiden tot beroertes en nierproblemen. “Het wordt steeds duidelijker dat luchtvervuiling problemen met het hart veroorzaakt,” zegt Kaufman. “Zelfs kleine stijgingen van de bloeddruk kunnen op grote schaal leiden tot meer hart- en vaatziekten. De ontdekking dat verkeersvervuiling, zelfs op lage niveaus, de bloeddruk zo sterk kan beïnvloeden, is een belangrijk onderdeel van het gezondheidsraadsel dat we proberen te ontrafelen.” De onderzoekers maken zich overigens niet alleen zorgen over individuen, maar ook over hoe dit de hele bevolking beïnvloedt. “Als miljoenen mensen aan deze vervuilende uitlaatgassen worden blootgesteld, kan dat waarschijnlijk leiden tot veel gevallen van beroertes, hartaanvallen, hartfalen en nieraandoeningen,” waarschuwt Kaufman.
Hoe het werkt
Hoe het kan dat rijden tijdens de spits de bloeddruk verhoogt? “Dat kunnen we helaas niet met zekerheid zeggen,” antwoordt Kaufman desgevraagd. “Het lichaam heeft een ingewikkeld systeem om de bloeddruk stabiel te houden. En het lijkt erop dat ergens in dat systeem luchtvervuiling van het verkeer interfereert met de bloeddruk. Omdat de meest voorkomende verontreinigende stof in de auto’s kleine deeltjes waren, denken we dat deze deeltjes diep in de longen terechtkomen. Van daaruit lijken deze deeltjes op de een of andere manier invloed uit te oefenen op het delicate evenwicht in het lichaam dat de bloeddruk reguleert. Dit kan gebeuren doordat het lichaam in een ‘vecht-of-vlucht’-modus schiet, een ontstekingsproces in de longen start dat leidt tot effecten door het hele lichaam, zoals veranderingen in de bloeddruk, of doordat de vervuiling in de bloedbaan terechtkomt en effecten in de slagaders veroorzaakt.”
Ultrafijne deeltjes
De resultaten roepen ook vragen op over ultrafijne deeltjes, een ongereguleerde en slecht begrepen vorm van vervuiling die gezondheidsexperts steeds meer zorgen baart. Ultrafijne deeltjes zijn zo klein (minder dan 100 nanometer) dat ze niet met het blote oog zichtbaar zijn. Het is bekend dat de uitstoot van verkeer hoge concentraties van deze deeltjes bevat. En in deze studie vonden de onderzoekers inderdaad in de ongefilterde lucht hoge niveaus ervan. “Ultrafijne deeltjes werden in ons experiment het beste gefilterd,” vertelt Kaufman. “Dit betekent dat de niveaus op de weg aanzienlijk hoger zijn dan in een gefilterde omgeving. Dit suggereert sterk dat ultrafijne deeltjes mogelijk een bijzonder belangrijke rol spelen bij het beïnvloeden van de bloeddruk. Hoewel verder onderzoek nodig is om dit definitief te bewijzen, biedt deze studie een sterke aanwijzing van wat er aan de hand zou kunnen zijn.”
De studie is waardevol omdat deze situaties nabootst die miljoenen mensen elke dag werkelijk ervaren. En uit de resultaten blijkt onomstotelijk dat rijden tijdens de spitsuren aanzienlijke gevolgen kan hebben voor je gezondheid. “Als je bezorgd bent over je bloeddruk (en dat geldt voor de meeste mensen), is het een goed idee om te proberen blootstelling aan vervuilende uitlaatgassen te vermijden,” besluit Kaufman.
