Marsrover Perseverance is er begin deze maand getuige van geweest dat één van de manen van Mars – Phobos – voor de zon langs bewoog. En dat levert spectaculaire beelden op!
Een zonsverduistering is hier op aarde altijd groot nieuws. En dat is op Mars niet anders; Marswagentje Perseverance stond er begin deze maand dan ook helemaal klaar voor en legde de volledige verduistering – die overigens slechts iets meer dan 40 seconden duurde – vast.
Zonsverduistering
Waar zonsverduisteringen op aarde het resultaat zijn van de maan die voor de zon langs kruipt en daarbij (een deel van) het zonlicht tegenhoudt, is dat op Mars in feite niet anders. Alleen is het daar niet ‘onze’ maan, maar één van de twee Marsmanen die voor de zon langs beweegt. Begin april was het de beurt aan Phobos: de grootste maan die Mars rijk is.
Bijzondere beelden
Het is zeker niet voor het eerst dat een Marswagentje een door Phobos veroorzaakte zonsverduistering vastlegt; in 2004 kon aan de hand van foto’s gemaakt door de Marsrovers Spirit en Opportunity al een timelapse van een zonsverduistering worden gemaakt. En jaren later maakte Marsrover Curiosity zelfs een filmpje van een zonsverduistering. Toch zijn de beelden die Perseverance nu heeft gemaakt, bijzonder. De Marsrover maakte hiervoor namelijk gebruik van zijn Mastcam-Z, een camera waarmee hij – in tegenstelling tot Curiosity die ook over zo’n Mastcam beschikt – in kan zoomen. En dat heeft Perseverance tijdens het vastleggen van de zonsverduistering gedaan. Het resulteert in de sterkst ingezoomde beelden die we van een door Phobos veroorzaakte zonsverduistering hebben. Daarnaast ligt ook de framerate – het aantal beelden dat de camera per seconde maakt – veel hoger. Wat de beelden bovendien bijzonder maakt, is dat ze in kleur zijn. “Het is cool dat je de verduistering exact zo kunt waarnemen als de rover deze vanaf Mars heeft waargenomen,” vindt onderzoeker Mark Lemmon.
“Ik wist dat het (de beelden, red.) goed zou zijn, maar ik had niet verwacht dat het zo geweldig zou zijn,” zo stelt Rachel Howson, onderdeel van het team dat verantwoordelijk is voor het functioneren van Perseverances Mastcam-Z. En dat is niets overdreven, kijk hieronder zelf maar!
Wat direct opvalt, is dat de schaduw van Phobos – ondanks het felle zonlicht – vrij gedetailleerd door Perseverance is vastgelegd. Het is te danken aan het feit dat Perseverances Mastcam-Z uitgerust is met een zonnefilter dat eigenlijk dienst doet als een soort zonnebril. “Je kunt details in de vorm van Phobos’ schaduw zien, zoals richels en bergjes op het oppervlak van de maan,” aldus Lemmon. En ook op de zon zelf zijn details zichtbaar. “Je kunt ook zonnevlekken zien.”
De beelden zijn niet alleen spectaculair, maar ook nuttig. Zo kunnen onderzoekers de observaties gebruiken om zich een beter beeld te vormen van de baan van Phobos. Daarnaast hopen onderzoekers via Phobos ook meer over Mars te weten te komen; terwijl Phobos om Mars cirkelt, oefent deze met zijn zwaartekracht invloed uit op Mars. Hierbij worden gesteenten in de korst en mantel van de planeet licht vervormd. Door de veranderingen die Phobos middels dit zwaartekrachtseffect op Mars uitoefent te bestuderen, kunnen wetenschappers ook beter gaan begrijpen hoe buigzaam die korst en mantel zijn en op basis daarvan weer conclusies trekken over de samenstelling ervan.
Phobos is een aardappelvormig maantje dat om Mars cirkelt. Het is niet de enige maan die Mars rijk is: ook het maantje Deimos beweegt om Mars heen. Phobos is de grootste maan die Mars rijk is. Met een diameter van zo’n 22 kilometer is Phobos echter nog altijd 157 keer kleiner dan onze eigen maan. Phobos staat wel veel dichter bij Mars dan de maan bij de aarde staat; de afstand tussen Mars en Phobos is ongeveer 6000 kilometer, terwijl de maan meer dan 384.000 kilometer van het aardoppervlak verwijderd is. De afstand tussen Phobos en Mars wordt bovendien ook steeds kleiner. De verwachting is dat Phobos over enkele tientallen miljoenen jaren zelfs op Mars zal klappen.
