Jeuk als een knopje uitzetten, het kan!

jeuk

Wetenschappers hebben een molecuul ontdekt dat verantwoordelijk is voor een jeukend gevoel. Door dit te blokkeren kunnen mensen met bijvoorbeeld psoriasis eindelijk van hun vervelende jeuk afkomen.

Het gaat om het molecuul dat natriuretic polypeptide b (Nppb) heet. Als u een bepaald gevoel aan bijvoorbeeld de huid ervaart, zenden cellen in de huid dit stofje door het zenuwstelsel en komt het signaal uiteindelijk in de hersenen terecht. Dat Nppb ‘uitgeschakeld’ kan worden, ontdekten wetenschappers met hun onderzoek bij muizen. Het zenuwstelsel van muizen en mensen is namelijk vergelijkbaar en daarom denken de wetenschappers dat de processen die bij muizen een rol spelen en leiden tot een jeukend gevoel ook bij mensen voor jeuk zorgen. Als het daadwerkelijk klopt en jeuk op dezelfde manier door ons lichaam raast, kunnen wetenschappers anti-jeuk middelen maken die op die specifieke moleculen inspelen. Daar zullen mensen die dag in dag uit jeuk ervaren door bijvoorbeeld psoriasis erg blij mee zijn.

Aparte route
De vondst van het jeukmolecuul maakt nu ook duidelijk dat jeuk geen lichte vorm van pijn is – al kan het vaak veel erger voelen dan pijn – maar dat het echt een apart gevoel is. “Het ligt vast in een unieke bedrading van het zenuwstelsel die apart naar het brein gaat,” zegt Mark Hoon, één van de wetenschappers achter de paper in het online blad Science .

Hoon en zijn collega-onderzoekers zochten eigenlijk naar zenuwcellen met het molecuul TRPV1. Die zenuwcellen (neuronen) bevinden zich in onze huid, spieren en andere weefsels en houden constant temperatuurveranderingen bij om pijn te detecteren. Hoe ze dingen zoals temperatuur ‘voelen’ is nog niet bekend, evenmin als hoe ze zorgen dat deze informatie in het brein belandt. Om deze twee dingen te weten te komen, bekeken de onderzoekers de neurotransmitters van de TRPV1-neuronen. Een neurotransmitter is een klein molecuul dat neuronen bij stimulatie afgeven als boodschap voor andere zenuwcellen. En toen zagen ze dat de neurotransmitter Nppb verantwoordelijk was voor jeuk. “We testten Nppb op zijn mogelijke rol in verschillende sensaties, maar dit was zonder succes,” zegt Santosh Mishra, hoofdauteur van de studie. Toen ze Nppb-loze muizen blootstelden aan verschillende jeukende substanties, viel er wel iets op. “Het was geweldig om te zien,” zegt NMishra. “Er gebeurde niets. De muizen krabden niet.” Met nog meer onderzoek werd helemaal duidelijk dat Nppb essentieel is om jeuk te voelen.

Uitknop
De jeukboodschap wordt door Nppb doorgegeven aan het zenuwstelsel en komt op zijn beurt terecht in het brein. In het ruggenmerg zit hiervoor een knooppunt waar alle lichaamssignalen voor het brein doorheen moeten. Op dat punt is het wellicht mogelijk om de jeuksignalen te stoppen. De onderzoekers zochten cellen die de Nppb-moleculen stopten. Ze herkenden het eiwit Npra in het knooppunt en verwijderden de Npra-neuronen uit het ruggenmerg. “We wilden zien of door dit te verwijderen het knooppunt de jeuk zou tegenhouden, en dat deed het.”

Bijwerkingen
Door de jeuk juist in het knooppunt te stoppen, blijven de neuronen die jeuk voelen intact en kunnen ze wel andere zaken detecteren zoals temperatuur, pijn en aanraking. Eerder dachten wetenschappers dat een andere neurotransmitter als Nppb voor jeuk zou zorgen, maar bij dit onderzoek van Hoon en zijn team bleek dat deze neurotransmitter, GRP, pas in actie kwam nadat Nppb al in beweging was gezet. Nppb is dus het molecuul en de neurotranmitter die voor jeuk zorgt en is hiermee het stofje dat we kunnen stoppen om geen jeuk te voelen. Hoe dit het best gedaan kan worden, is nog een raadsel. Nppb zit namelijk ook in het hart, de nieren en andere belangrijke ingewanden. Een middel dat de neurotransmitter stopt zou daarom wel eens voor nare bijwerkingen kunnen zorgen.

Bronmateriaal

"" - xx
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door xx (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd