Wetenschappers hebben een bijzondere ontdekking gedaan: honden hebben waarschijnlijk het vermogen om woorden aan objecten te linken.
Hondenbaasjes weten het natuurlijk al langer: je kan een hond prima trainen om te reageren op bepaalde woorden. Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat honden waarschijnlijk nog vele malen slimmer zijn dan eerder bewezen kon worden. Zo hebben honden ook het vermogen om een link te leggen tussen woorden en objecten – ook al handelen ze hier niet altijd naar. Wetenschapper Marianna Boros heeft meegewerkt aan het onderzoek. Ze legt uit: “We hebben ontdekt dat honden dus niet alleen kunnen reageren op bepaalde woorden door geleerd gedrag te laten zien. We hebben ook ontdekt dat honden begrijpen dat sommige woorden voor objecten staan en dat ze hierbij ook herinneringen activeren die gelinkt zijn aan die objecten.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Current Biology.
Hondenhersenen
Voor het onderzoek hebben de wetenschappers dus gebruik gemaakt van elektro-encefalografie (EEG), oftewel een hersenscan waarbij hersenactiviteit wordt geregistreerd. De wetenschappers hadden gegronde redenen om de hersenscanner erbij te pakken: bij voorgaande onderzoeken werd er vaak gekeken naar actieve acties om intelligentie te bepalen. Daarbij hoorden de honden de naam van een object en werd vervolgens gekeken of de honden dat object ook pakten. Maar het percentage honden dat tijdens deze experimenten uiteindelijk het juiste object pakte, hintte erop dat ze dat meer toevallig dan bewust deden. En daarmee leken de experimenten erop te hinten dat de honden de naam van het object niet echt aan dat object konden linken. Maar was dat ook zo? Om dat voor eens en altijd helder te krijgen besloten de onderzoekers voor hun nieuwe studie gebruik te maken van fijngevoeligere instrumenten en onderzoeksmethoden om zo meer te weten te komen over de precieze intelligentie van honden.
Het onderzoek
Aan dit onderzoek deden in totaal 18 verschillende hondenbaasjes mee. Deze hondenbaasjes werd vervolgens gevraagd om de naam te noemen van speelgoed dat hun hond kende. Vlak daarna moesten de baasjes vervolgens een object voor een raampje omhooghouden, zodat hun hond het object kon zien. Dan nu het meest interessante gedeelte van het onderzoek: hersenen van honden sturen andere signalen op het moment dat het gehoorde woord overeenkomt met een object in het zichtveld dan wanneer dit niet het geval is. In andere woorden: als een baasje een bal liet zien aan zijn/haar hond en tegelijkertijd ‘bal’ zei, zagen de wetenschappers een ander signaal verschijnen op de hersenscan dan wanneer het baasje hetzelfde object omschreef als iets anders.
Begrip
Wat deze waarneming echter nog vele malen specialer maakt, is dat hetzelfde verschil in hersenactiviteit ook bij mensen teruggevonden kan worden. In de wetenschap is dit inmiddels dan ook een geverifieerde manier om te onderzoeken of hersenen iets wel of niet iets begrijpen.
Grote vocabulaire is niet noodzakelijk
De hersenactiviteit die de honden vertoonden als ze de naam van een object hoorden en dat object vervolgens ook getoond kregen, week dus duidelijk af van de hersenactiviteit die ze vertoonden als de objectnaam die ze hoorden niet bij het getoonde object hoorde. En hoe beter de honden de objectnaam kenden, hoe groter dat verschil was, zo concluderen de onderzoekers. Wat verder opvalt, is dat de onderzoekers dat verschil in hersenactiviteit niet alleen zagen bij honden met een grote vocabulaire, maar ook bij honden die niet zo heel veel objectnamen kenden. Mede-wetenschapper en teamlid Lilla Magyari heeft ook meegewerkt aan het onderzoek. Ze vertelt: “Normaal gesproken leren honden vooral ‘instructiewoorden’ in plaats van objectnamen. We hadden verwacht dat het kunnen herkennen van deze objectnamen gelinkt was aan hoeveel objectnamen honden daadwerkelijk wisten. Wat we echter ontdekten, was dat dit niet het geval was; alle bekende objectnamen kunnen een mentale representatie van dat object oproepen. Dit suggereert dat het vermogen om objecten te herkennen aanwezig is bij alle hondensoorten, en dus niet alleen bij specifieke individuen die toevallig heel veel woorden kennen.”
Taalgebruik
De resultaten van het onderzoek zijn vooral significant, omdat ze de manier beïnvloeden waarop wetenschappers tegen intelligentie en taalgebruik aan kijken. Uiteindelijk zal dit een effect hebben op verschillende modellen die de evolutie van taal proberen te beschrijven. Daarnaast is het volgens de wetenschappers ook belangrijk voor hondenbaasjes om zich te realiseren dat hun hond slimmer is dan ze aanvankelijk dachten. Zo vertelt Magyari: “Het is dus zo dat je hond meer begrijpt dan dat deze laat zien. Honden leren niet alleen om op woorden te reageren door bepaald gedrag te laten zien; ze kunnen ook de betekenis van sommige woorden begrijpen – net zoals mensen dat kunnen.”
Volgens de onderzoekers staan er echter nog wel een aantal vragen open. Zo zijn ze erg benieuwd hoe dit vermogen tot stand is gekomen. Daarnaast vragen ze zich af of andere diersoorten hetzelfde herkenningsvermogen delen. Ten slotte is vooralsnog ook onbekend hoe het kan dat honden moeite hebben met het actief reageren op objectnamen, terwijl ze tegelijkertijd deze objectnamen dus wel herkennen en begrijpen.
