De robots komen! Nee, niet om ons neer te maaien of tot slaven te maken – niet dat we weten, tenminste – maar om onze banen af te pakken.
Welke banen? Dat hebben robotici en economen uit het Zwitserse Lausanne proberen vast te stellen. Mocht jouw baan gevaar lopen, dan hebben diezelfde onderzoekers ook een uitweg: via een programmaatje kun je zien naar welk minder makkelijk te automatiseren werkveld je het beste kunt laten omscholen.
Automatiseerbaarheidsscore
Het probleem is in elk geval reëel, zegt Henk Volberda, hoogleraar strategisch management en innovatie aan de Universiteit van Amsterdam. Aan de ene kant stelt het meest recente Future of Jobs-rapport, waar Volberda zelf aan meewerkt, dat er door de robotisering meer banen bijkomen dan dat er verdwijnen. Maar, zo vervolgt hij: “De mensen die hun baan kwijtraken, kunnen niet zomaar worden ingezet voor de banen die erbij komen. De helft van de beroepsbevolking zal moeten worden her- en bijgeschoold – en dat is niet even een cursusje.”
In dat licht is het dus interessant dat de Zwitserse onderzoekers hebben geprobeerd in te schatten welke banen het meeste risico lopen te verdwijnen. Ze bekeken er ongeveer duizend, en bepaalden voor die beroepen welke vaardigheden en kennis cruciaal zijn. Daarnaast bekeken ze in welke mate robots die vaardigheden binnenkort naar verwachting zullen beheersen.
Uiteindelijk levert dat een ‘automatiseerbaarheidsscore’ op: een getal tussen 0,43 en 0,78. Het beroep met de laagste score is natuurkundige. Mensen die in een slachthuis werken, lopen de grootste kans door robots te worden vervangen.
‘Volkomen ridicuul’
Ook bepaalden de onderzoekers naar welk beroep met een lagere score je kunt uitwijken, zonder dat je daar ál te veel voor hoeft bij te leren. Bij dit browserprogrammaatje kun je je eigen baan invoeren en je advies bekijken.
Heel briljant lijken die adviezen alleen niet te zijn. Ben je verslaggever of correspondent? Dan hoort daar een score bij van 0,58. Te hoog? Laat je dan omscholen tot docent in het recht (0,53), natuurkundige (0,43) of wiskundige (0,50). Maar zou dat nou werkelijk de handigste move zijn voor elke journalist, van royalty- tot sportverslaggever?
Ook Volberda voerde zijn baan in, business educator (postgraduate), die een score van 0,57 blijkt te hebben. “Mij werd aangeraden om me te laten omscholen tot socioloog of bibliotheekmedewerker. Dat is natuurlijk volkomen ridicuul.”
Nieuwe vaardigheden voor iedereen
Desondanks noemt Volberda het wetenschappelijke artikel en de onderliggende berekeningen interessant. Wel denkt hij dat “elke beroepsgroep te maken krijgt met robotisering, en dat we bij elke functie interactie tussen mens en robot zullen zien. Een boer krijgt te maken met melkrobots en precisielandbouw, een accountant met big data en verificatie door kunstmatige intelligentie. Dat betekent dat iedereen nieuwe vaardigheden nodig zal hebben om met robots en AI te werken. Of je nu journalist, bedrijfskundige of socioloog bent.”
