Astronomen hebben de grote broer van Jupiter ontdekt. In het sterrenstelsel Kappa Andromedae staat een planeet die bijna dertien keer massiever is dan onze eigen gasreus. De vondst kan ons een goed inzicht geven in hoe grote planeten tot stand komen.
Wat de ontdekking extra interessant maakt, is de ster waar de planeet omheen draait. Kappa Andromedae is 2,5 keer groter dan onze eigen zon, maar nog maar een jonkie: hij is slechts 30 miljoen jaar oud. Ter vergelijking: de zon is vijf miljard jaar oud. Kappa Andromedae is zo’n 170 lichtjaar van ons verwijderd.
Bruine dwerg
De nieuw ontdekte planeet heet eigenlijk k And b’, een afkorting voor Kappa Andromedae b, maar de ontdekkers hebben hem gekscherend ‘super-Jupiter’ genoemd. De gasplaneet is namelijk bijna dertien keer zo massief als de grootste planeet in ons eigen zonnestelsel. k And b is zelfs zo enorm dat het mogelijk een kleine bruine dwerg is.
Planeetvorming
Super-Jupiter kan ons wellicht meer vertellen over hoe planeten normaal gesproken gevormd worden. De gegevens die astronomen tot nu toe verzamelden, laten zien dat de super-Jupiter op een soortgelijke manier is gevormd als andere exoplaneten: uit materiaal van een ring rondom de ster. Dat denken ze, omdat de planeet op ongeveer eenzelfde relatieve afstand van k And staat. Ook de leeftijd van die ster geeft aan dat dit de tijd is waarin zulke planeten kunnen ontstaan.
Directe observatie
Extra opvallend aan de ontdekking, is dat het een directe vondst betreft. De planeet werd direct waargenomen op beelden van de Japanse Subaru-telescoop. In de meeste gevallen is het licht van de ster te helder om de planeet zelf te kunnen waarnemen, maar bij super-Jupiter was dat niet het geval. De astronomen keken naar infraroodlicht uit het stelsel, en lieten in de data vervolgens het licht van de ster vervagen. Daaruit ontstond deze afbeelding:
Van alle exoplaneten die we kennen (dat zijn er zo’n 850), is slechts een handjevol ook daadwerkelijk direct waargenomen. De anderen zijn met andere data ‘berekend’. Er was voorheen discussie onder astronomen of planeten van een dergelijk formaat überhaupt wel konden bestaan. De vondst van deze planeet bevestigt dat nu.