Een vierdaagse werkweek zal menigeen als muziek in de oren klinken, maar is het echt zo’n feest? Een groot experiment in het Verenigd Koninkrijk bevestigt: ja, vier dagen werken is voor iedereen beter.
Maar liefst 61 Britse bedrijven met in totaal een kleine 3000 werknemers deden mee aan het experiment van de University of Cambridge. Zij reduceerden een half jaar lang hun werkweek met 20 procent met behoud van salaris, maar ook met behoud van productiviteit. De vraag was of dat ging lukken en wat het met de werknemers deed.
Alles wordt beter
Maar de resultaten van ’s werelds grootste experiment met de vierdaagse werkweek tonen klinkende cijfers: ruim 70 procent van de werknemers rapporteerde minder burn-outklachten en bijna 40 procent zei minder gestrest te zijn dan voor het onderzoek begon. Het ziekteverzuim ging met 65 procent omlaag en het verloop daalde met 57 procent. Ruim 60 procent gaf aan dat het nu makkelijker was om een balans te vinden tussen werk en privé. Ook verbeterde hun psychische en fysieke gezondheid. Ondertussen bleef de omzet van de bedrijven nagenoeg gelijk. Er was zelfs een kleine plus van 1,4 procent. De overgrote meerderheid van de deelnemers zegt dan ook van plan te zijn om door te gaan met de vierdaagse werkweek. Achttien bedrijven lieten weten dat de kortere werkweek al permanent was ingevoerd.
Korter vergaderen
“Voordat we dit experiment begonnen vroegen velen zich af of de productiviteit genoeg omhoog zou gaan om te compenseren voor de kortere werktijd. Maar dat is exact wat er gebeurde”, reageert sociologieprofessor Brendan Burchell van Cambridge. “Veel werknemers probeerden zelf efficiënter te werken. Lange vergaderingen met te veel mensen werden ingekort of compleet afgeschaft. Ook waren mensen minder geneigd te gaan zitten niksen en zochten ze actief naar technologie die hun productiviteit kon verbeteren.”
Het experiment maakte van de droom van een vierdaagse werkweek een haalbare realiteit, aldus de onderzoekers. “Dit is een grote doorbraak voor het idee van kortere werkweken. In een groot aantal verschillende bedrijfssectoren tonen deze resultaten aan dat een vierdaagse werkweek werkt”, vertelt Joe Ryle van de 4 Day Week Campaign enthousiast.
Focusuren
De onderzoekers deden voor, tijdens en na het experiment interviews met werknemers en managers. “Zo konden we in detail bestuderen hoe bedrijven het op de werkvloer voor elkaar kregen”, aldus de onderzoekers. Sommige leidinggevenden zagen de vierdaagse werkweek als een manier om werknemers te trekken in een krappe arbeidsmarkt. Ook vonden ze het een goede tegenhanger tegen het onbeperkt thuiswerken. Anderen zagen tijdens de pandemie waar werknemers mee worstelden en voelden meer ‘morele verantwoordelijkheid’ richting hun werknemers.
De bedrijven deden er zelf ook alles aan om ervoor te zorgen dat de kortere werkweken niet ten koste gingen van de omzet, bleek uit de interviews. Zo werden vergaderingen korter en werd de agenda duidelijker. Er kwamen ‘focusperiodes’ waarin werknemers elkaar niet mochten storen en er werd minder gemaild. Verder werden productieprocessen geoptimaliseerd en kwamen er duidelijkere takenlijsten.
Leuke dingen doen
Zo lukte het om in 20 procent minder tijd even veel te doen. En dat vonden de werknemers maar wat fijn. Wat ze met die extra vrije tijd deden? Voornamelijk dingen in het huishouden, zoals boodschappen doen en schoonmaken, wat er weer toe leidde dat ze meer tijd hadden om op zaterdag en zondag leuke activiteiten te ondernemen.
“Het was normaal dat werknemers vertelden dat ze veel minder stress hadden”, zegt onderzoeker Niamh Bridson Hubbard. “Velen zeiden dat ze echt even konden uitschakelen en op adem konden komen thuis. Eén persoon vertelde hoe zijn ‘zondagsangst’ was verdwenen. Jonge ouders konden een dag kinderopvang besparen en wie oudere kinderen had, kon genieten van een extra dag ‘me-time’. Iedereen gaf aan meer tijd te hebben om dingen te doen die ze leuk vonden, van sporten tot koken en van muziek maken tot vrijwilligerswerk.
Nooit meer vijf dagen
“Als je bedenkt dat die vrije dag je helemaal uitgerust en relaxed maakt, waardoor je er op de andere vier dagen echt voor kunt gaan, besef je dat weer op vrijdag gaan werken verkeerd aanvoelt, stom zelfs”, zei een CEO van een consultancybureau. Zeker als je weet dat het ook de werkcultuur ten goede kwam. Werknemers voelden zich meer gewaardeerd door hun leidinggevende en vonden dat ze een gezamenlijk doel hadden om van de vierdaagse werkweek een succes te maken.
Aan het eind van het half jaar dat het experiment duurde, konden veel managers zich niet voorstellen dat ze weer zouden terugkeren naar een vijfdaagse werkweek. “Bijna iedereen die we spraken zei overspoeld te zijn met vragen uit andere organisaties, die ook interesse hadden in een vierdaagse werkweek”, zegt Burchell. “De meeste werkgevers zijn er dan ook van overtuigd dat deze kortere werkweek er echt gaat komen. Het was voor mij persoonlijk ook heel positief om te praten met zoveel enthousiaste mensen. Een vierdaagse werkweek betekent een beter werkleven en een beter privéleven voor zoveel mensen.”
