Groeien de gaten in je sokken straks vanzelf dicht? Levende myceliumdraden als duurzaam materiaal van de toekomst

Kleding die niet meer kapot kan, omdat het zichzelf repareert, dat zou ideaal zijn. En mogelijk ook binnenkort realiteit. Wetenschappers hebben een levend, zelfhelend materiaal ontwikkeld dat bestaat uit myceliumdraden.

Deze netwerken van schimmeldraden, ook wel hyfen genoemd, groeien normaal gesproken onder de grond. Maar Britse onderzoekers hebben nu grote vooruitgang geboekt met het gebruik van de schimmel als vervanging van leer. Het lijkt erop dat allerlei soorten schimmels gebruikt kunnen worden voor de productie van draagbare, biologisch afbreekbare stof die ook nog eens heel netjes zijn eigen gaten kan stoppen. Het is op dit moment al mogelijk om bruikbaar materiaal te maken van mycelium; in de bouw- en textielsector bijvoorbeeld wordt het al met succes ingezet. Maar tijdens het productieproces sterven de chlamydosporen – de schimmelsporen die ervoor zorgen dat het organisme zichzelf kan helen als dat nodig is.

Levend leer
Daar hebben de wetenschappers nu iets op bedacht: de Ganoderma lucidum-schimmel, die onder de juiste omstandigheden kan uitgroeien tot een groot wit netwerk van hyfen. Het materiaal waarvan dit mycelium is gemaakt, is nog niet sterk genoeg en het productieproces gaat ook nog niet bijster snel. Toch heeft het wel degelijk de potentie om in de toekomst uit te groeien tot een duurzame, veganistische en modebewuste vervanging van leer, volgens de onderzoekers.

“Uit onze testen blijkt dat materiaal gemaakt van mycelium kan overleven in een droge en voedselarme omgeving. Het levende product is in staat om binnen twee dagen krassen en gaatjes te laten verdwijnen door zelfheling. Hier hoeven wij als onderzoekers nauwelijks iets aan te doen, we staan erbij en kijken ernaar”, schrijven de Britten. De nieuwe manier van werken is tot stand gekomen door mycelia, chlamydosporen, koolhydraten, eiwitten en andere voedingsstoffen met elkaar te mixen in een wateroplossing. Er ontstaat zo een stof die te dun en fragiel is om te gebruiken voor kleding, maar de onderzoekers hebben er alle vertrouwen in dat ze er een steviger materiaal van kunnen maken. Ze denken erover om verschillende laagjes over elkaar heen te leggen of glycerol te gebruiken om het geheel te plastificeren.

Gaten dichten zonder handen
Belangrijkste punt is dat de chlamydosporen tijdens het productieproces niet afsterven. Daarom is het materiaal in staat om verse schimmeldraden te laten groeien wanneer er scheuren of gaten in de huid zitten. Het enige dat nodig is om de chlamydosporen op te laten leven, is dat het materiaal dezelfde voedingsbodem heeft als in de groeifase. “Het vermogen van het regeneratieve mycelium materiaal om piepkleine, maar ook grotere fouten weg te poetsen is fascinerend. Er zijn tal van interessante mogelijkheden te bedenken voor deze futuristische leervervanger in de kleding-, meubel- en autobranche”, schrijven de wetenschappers.

Lange weg te gaan
De onderzoekers zijn ook gaan experimenteren met de Pleurotus ostreatus-schimmel, die geen chlamydosporen bevat. Bij deze schimmel lukte het niet om het zelfgenererend vermogen aan te wakkeren, een duidelijk signaal dat de chlamydosporen een belangrijke schakel zijn bij de zelfhelende werking van mycelium. Er is nog een lange weg te gaan voordat onze kleding uit schimmeldraden bestaat. Het materiaal is niet sterk genoeg en het groei- en heelproces duurt op het moment nog veel te lang. Toch denken de makers dat ‘engineered living materials’ (ELM’s) binnenkort niet meer weg te denken zijn uit de samenleving.

Materiaal van de toekomst
Het is duurzaam materiaal en omdat het is opgebouwd uit levende cellen, kan het in allerlei vormen worden gegoten, waarbij het zich op een unieke manier aanpast aan zijn omgeving. “ELM’s die volledig opgebouwd zijn uit schimmelcellen gaan in de toekomst steeds belangrijker worden. Het materiaal groeit uit zichzelf, kan de omgeving ‘aanvoelen’ en hierop reageren en zichzelf repareren als dat nodig is. Er is alleen een goede voedingsbodem nodig. De wereld gaat hier ongetwijfeld meer van horen”, klinkt het tot besluit.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd