Giftige slangen, je blijft er het liefst zo ver mogelijk uit de buurt, maar nu blijkt juist het gevaarlijke gif van de dieren levens te kunnen redden.
Het gif van twee levensgevaarlijke slangensoorten vormt de basis voor een revolutionaire wondgel. De gel zorgt ervoor dat wonden sneller dichtgaan bij ernstige bloedingen, waardoor veel minder bloed verloren gaat.
Een onderzoeksteam van het Australische Instituut voor Bio-engineering en Nanotechnologie aan de Universiteit van Queensland heeft werkzame enzymen gevonden in het gif van twee soorten slangen, de oosterse bruine slang (Pseudonaja textilis) en de zaagschubadder (Echis carinatus). Dit gif is verwerkt in een wondgel.
Een bloedende wond die in het laboratorium behandeld werd met de hydrogel vormde een stabiele bloedprop en het bloeden stopte binnen 60 seconden, terwijl dit proces zonder de gel ongeveer acht minuten zou duren. Studies bevestigen dat door de slangengifgel het bloedverlies maar liefst 80 procent minder was.
Het is de bedoeling dat de wondgel zo snel mogelijk te koop is bij de drogist en apotheek, zodat hij aan EHBO-dozen kan worden toegevoegd. Het bloedstelpende middel kan ontzettend nuttig zijn voor ambulancepersoneel, bij rampen en voor medisch personeel in oorlogsgebied. Ongecontroleerd bloeden is in 90 procent van de gevallen de doodsoorzaak in oorlogssituaties.
Extreem krachtige enzymen
Slangengif is een complexe mix van actieve biomoleculen, die de bloedstolling beïnvloeden. Er hoeft maar een minieme hoeveelheid van de werkzame proteïnes toegevoegd te worden aan de gel. Vooral de enzymen ecarine en textilinine zijn extreem krachtig.
Uit onderzoek van het Australische team blijkt dat ecarine de bloedstolling enorm versnelt en textilinine de afbraak van bloedstolsels (fibrinolyse) tegenhoudt. Deze stoffen zijn toegevoegd aan de vloeibare hydrogel, die koud opgeslagen wordt. Hij verhardt automatisch als hij wordt verwarmd. Bij lichaamstemperatuur zorgt de gel dat de wond dichtgaat.
“Ongecontroleerde bloedingen zijn de doodsoorzaak bij 40 procent van alle dodelijke verwondingen”, zegt teamleider Amanda Kijas. “Dit percentage is nog veel hoger in oorlogssituaties.” Ze is onder de indruk van de natuur. “De natuur heeft prachtige, geavanceerde mechanismes bedacht, die we op een andere manier kunnen inzetten om mensenlevens te redden. Mensen die nu nog overlijden aan bloedverlies, zijn te redden door deze wondgel.”
Brandwonden
Volgens Kijas kunnen zelfs hemofiliepatiënten en mensen die bloedverdunners gebruiken, enorm baat hebben bij de gel. “Uit ons onderzoek blijkt dat er vijf keer minder bloedverlies optreedt en dat de wond drie keer zo snel dichtgaat, wanneer de hydrogel is aangebracht, in vergelijking met de natuurlijke werking van het menselijk lichaam.”
Volgens de wetenschapper werkt medisch gaas en verband, dat normaal bij de eerste hulp wordt aangebracht, niet afdoende bij een hevig bloedende wond. Niet zelden blijft de wond lang open met ernstig bloedverlies tot gevolg. “Bij ernstige verwondingen kan het lichaam het bloeden soms zelf niet meer stoppen. Het trauma is te groot. We hopen dat deze gel het genezingsproces van de wond versnelt, zodat gevaarlijk grote wonden toch dichtgaan”, aldus Kijas.
Het team gaat samen met onder meer ziekenhuizen verder onderzoek doen naar de toepassing van de werkzame stoffen uit het slangengif. De hoop is dat ook brandwondenslachtoffers baat hebben bij deze wondgel.
De oosterse bruine slang (Pseudonaja textilis) komt veel voor in Australië en wordt beschouwd als de op een na giftigste landslang ter wereld. Deze slang is verantwoordelijk voor circa 60 procent van alle doden door slangenbeten in Australië.
Het gif zorgt ervoor dat bloed niet meer goed stolt met ernstige bloedingen tot gevolg. Het cardiovasculaire systeem stort in, waardoor zuurstof en andere stoffen niet meer goed worden vervoerd. Ook kan een hartaanval optreden.
De zaagschubadder (Echis carinatus) komt voor in grote delen van Azië, is met 70 centimeter niet al te lang, heeft duidelijke schubben en is lichtbruin van kleur. De werking van zijn gif lijkt op het effect van een beet van de oosterse bruine slang.
De zaagschubadder is zeer giftig en berucht vanwege de vele dodelijke slachtoffers die hij wereldwijd maakt. De slang voelt zich thuis in dorpen en steden en staat bekend als agressief en bijterig. Het gif van de zaagschubadder is vijf keer zo sterk als het gif van een cobra.
