De vondst werpt mogelijk een nieuw licht op de kolonisatie van de Amerika’s.
Hoe en wanneer kwamen de allereerste mensen in de Amerika’s terecht? Het lijkt een simpele vraag, maar schijn bedriegt. Over het algemeen wordt aangenomen dat de eerste Native Americans aan het eind van de laatste ijstijd vanuit Rusland over de Beringlandbrug (zie kader) naar Alaska wandelden. Maar onduidelijk is nog wanneer dat exact gebeurde en of er één of meerdere migratiegolven waren.
Nieuwe studie
Een nieuw onderzoek werpt een nieuw licht op de zaak en suggereert onder meer dat de voorouders van de moderne Native Americans in één migratiegolf naar de Amerika’s kwamen. En dat die kolonisten meer dan 20.000 jaar geleden voet in de Amerika’s zetten. Dat schrijven onderzoekers in het blad Nature.
Meisje
De onderzoekers baseren die conclusies op de resten van een meisje die in 2013 in Alaska zijn teruggevonden. De resten zijn zo’n 11.500 jaar oud. Dat betekent dat dit meisje lang nadat de eerste mensen voet zetten in deze regio, leefde. En toch kwam het DNA van dit meisje niet overeen met het DNA van de twee erkende takken van heel vroege Native Amerikanen (zie kader). In plaats daarvan lijkt ze te behoren tot een tot voor kort onbekende populatie Native Amerikanen die de onderzoekers de Ancient Beringians noemen.
De Ancient Beringians
Nader onderzoek wijst uit dat de Ancient Beringians afstammen van dezelfde voorouders als de Northern en Southern Native American Groups. Alleen hebben de Ancient Berigians zich veel eerder van die voorouders losgemaakt. “De Ancient Beringians maakten zich eerder los van andere Native Americans dan elke andere oude of nog bestaande Native American-populatie waarvan we tot op heden het genoom in kaart hebben gebracht,” legt onderzoeker Eske Willerslev uit. “Het is in feite een overblijfsel van een voorouderlijke groep waar alle Native Americans van afstammen, dus de genetische data biedt enorme mogelijkheden als het gaat om het beantwoorden van vragen die verband houden met de bevolking van de Amerika’s.”
Klimaatverandering
Volgens de onderzoekers ontstond de voorouderlijke populatie – waar dus alle Native Americans van afstammen – zo’n 36.000 jaar geleden, waarschijnlijk ergens in het noordoosten van Azië. Zo’n 25.000 jaar geleden viel het contact tussen deze groep en Aziatische populaties stil, waardoor er ook geen genen meer werden uitgewisseld en de voorouders van de Native Americans een geïsoleerde groep werden. Die isolatie is waarschijnlijk te herleiden naar heftige veranderingen in het klimaat. “En daarom is dit waarschijnlijk ook het moment waarop mensen voor het eerst Alaska binnengingen,” aldus Willerslev.
Eén migratiestroom
Vervolgens maakten de Ancient Beringians zich eerder – zo’n 20.000 jaar geleden – van deze voorouderlijke groep los dan de Northern en Southern Native American Groups. Wel bleef er – in ieder geval tot het meisje dat onderzoekers nu in Alaska hebben ontdekt leefde – genetisch contact tussen de groepen. Dat genetisch contact was echter alleen mogelijk als de verschillende groepen relatief dicht bij elkaar woonden. En op basis van die gedachtegang concluderen de onderzoekers dan ook dat de Amerika’s al gekoloniseerd waren toen de Ancient Beringians zich losmaakten van de voorouderlijke groep. “We zijn in staat om aan te tonen dat mensen Alaska waarschijnlijk meer dan 20.000 jaar geleden binnengingen. Het is voor het eerst dat we direct genetisch bewijs hebben dat alle Native Americans kunnen worden herleid naar één bronpopulatie, via een enkele migratiegolf.”
Wie ontdekte Amerika het eerst? Het antwoord op die vraag blijkt met name de laatste jaren een stuk complexer te zijn dan gedacht. Zo zijn er recent ontdekkingen gedaan die voorzichtig suggereren dat mensen 30.000 of 40.000 of misschien zelfs 130.000 jaar geleden al in de Amerika’s te vinden waren. Wie waren die mensen dan? En hoe kwamen ze daar? Rob Oele zette wat we op dit moment weten recent op een rijtje in dit artikel. Een aanrader!
De verdwijning van de Ancient Beringians
De Northern en Southern Native American Groups zouden zich tussen 17.000 en 14.000 jaar geleden van de voorouderlijke lijn hebben losgemaakt. Afgaand op eerdere studies gebeurde dat toen ze zich reeds ten zuiden van de ijskappen bevonden. Die ijskappen bedekten wat nu Canada en (een deel van) Noord-Amerika is. Ze begonnen in de periode tussen 17.000 en 14.000 jaar geleden te dooien, maar zouden er in de periode ervoor voor gezorgd hebben dat de mensen die naar het zuidelijke deel van de Amerika’s reisden geïsoleerd raakten van de Ancient Beringians in Alaska. Die Ancient Beringians zouden later vervangen of opgenomen zijn door andere populaties Native Americans. Hoewel de moderne Native Americans in zowel Alaska als het noorden van Canada tot de Northern Native American Group worden gerekend, wijst de analyse erop dat zij niet afstammen van de Ancient Beringians, maar van Native Americans die in een later stadium vanuit het zuiden weer naar het noorden reisden.
De onderzoekers suggereren op basis van genetisch bewijs dus dat de voorouders van de Native Americans in één migratiegolf rond 20.000 jaar geleden naar de Amerika’s kwamen. Maar hoe zit het dan met al dat andere bewijs dat suggereert dat de Amerika’s al veel eerder – misschien wel 130.000 jaar geleden! – al door mensen bewoond werden? “We kunnen niet bewijzen dat deze beweringen onjuist zijn,” benadrukt onderzoeker Willerslev. “Maar wat wij zeggen, is dat als deze beweringen correct zijn, het onmogelijk kan gaan om de directe voorouders van de huidige Native Americans.”
