Artificial Intelligence (AI) speelt een steeds grotere rol in de gezondheidszorg en dat is niet voor niets. AI-systemen kunnen namelijk bijdragen aan efficiëntere zorgverlening, nauwkeurigere diagnostiek en een verbetering in de algehele patiëntenzorg.
In veel ziekenhuizen wordt AI vandaag de dag al gebruikt om diagnoses te stellen en om patronen te ontdekken in de effectiviteit van bepaalde behandelingen. Ook dit jaar werden er enkele baanbrekende AI-innovaties en -onderzoeken naar buiten gebracht die de zorgwereld op z’n kop zetten.
Kans op borstkanker inschatten
In de zomer van 2023 werd een grootschalig Zweeds onderzoek gepubliceerd naar de rol van AI bij het diagnosticeren van borstkanker. De helft van de ruim 80.000 mammogrammen (scans) werd bekeken door radiologen, de andere helft door een AI. Wat blijkt? Het computerprogramma bleek borstkanker even goed (of zelfs iets beter) te kunnen ontdekken.
De AI-screening ontdekte iets vaker borstkanker bij vrouwen, terwijl het niet tot meer onterechte meldingen leidde. De resultaten van dit Zweedse onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet Oncology.
Het is wel belangrijk om te vermelden dat het een veiligheidsstudie betreft. Het zijn tussentijdse resultaten en deze vertellen dus vooral iets over of het gebruik van AI in de zorg veilig en effectief is. Of patiënten uiteindelijk écht beter af zijn, moet blijken als het volledige onderzoek is afgerond.
Aan je stem horen of je diabetes hebt
Diabetes is een vervelende en op lange termijn levensgevaarlijke ziekte als deze ongediagnosticeerd blijft. Door nieuwe AI-technologie kan je thuis testen of je de aandoening hebt. Onderzoekers van ‘Klick Labs’ hebben namelijk stemherkenningssoftware gecombineerd met kunstmatige intelligentie die aan je stem kan horen of je aan diabetes type 2 lijdt. Dit onderzoek werd deze herfst naar buiten gebracht.
Wat heeft deze AI-methode nodig om de inschatting te maken? Simpel. Je maakt een spraakopname van ongeveer 6 tot 10 seconden en vult dit aan met wat informatie over jezelf, zoals je lengte, gewicht en geslacht. Op basis van deze informatie kan het model redelijk nauwkeurig bepalen of je diabetes type 2 hebt. Voor mannen klopt het oordeel in 86% van de gevallen, voor vrouwen gaat het zelfs om 89%.
Hartritmestoornissen herkennen
AI kan nog veel meer. Eerder dit jaar werd geschreven over een nieuwe toepassing, namelijk het opsporen van hartritmestoornissen bij mensen zonder klachten. Dit AI-algoritme kan afwijkingen herkennen die niet worden gedetecteerd door ‘traditionele’ medische controles.
Door een vroege diagnose kun je beroertes en andere hartaandoeningen vaker voorkomen, met name bij mensen met voorkamerfibrillatie, de meest voorkomende hartritmestoornis. Net zoals bij diabetes zijn veel mensen zich niet bewust van deze aandoening.
Tong-analyse: ziektes herkennen aan je tong
Je tong zegt heel veel over je gezondheid. Aan de kleur, vorm en textuur van de spier kun je in sommige gevallen zien of je bepaalde ziektes hebt. Om sneller en makkelijker diagnoses vast te stellen, hebben onderzoekers een slim algoritme gemaakt om ‘je tong af te lezen’. Een foto van je tong kan dan aangeven of je bijvoorbeeld leverproblemen hebt, bloedarmoede of diabetes. Uit recent onderzoek blijkt dat meer dan 10 ziektes momenteel met 80% kunnen worden gediagnosticeerd. Bij 3 ziektes is er zelfs een nauwkeurigheid van 94%.
Voordelen van AI in de zorg
AI kan veel voordelen bieden in de zorg. Het helpt bijvoorbeeld bij het stellen van snellere en nauwkeurigere diagnoses en kan hierdoor aandoeningen in een vroeger stadium identificeren. Bovendien draagt AI bij aan het ontwikkelen van aangepaste behandelplannen. Door het automatiseren van anders erg tijdrovende en foutgevoelige taken, houden zorgverleners uiteindelijk meer tijd over. Hierdoor kan de patiëntenzorg worden verbeterd, en uiteindelijk kan dit ook schelen in de zorgkosten, waardoor de zorgverzekering voor consumenten goedkoper wordt.
Zorg blijft mensenwerk
Toch is de zorg vandaag de dag nog vooral mensenwerk. Een grootschalige toepassing van AI in de zorg is nog niet gaande, waardoor er momenteel vooral positieve toekomstvisies worden geschetst. De daadwerkelijke effecten van AI in de zorg zijn nog lastig in te schatten.
AI biedt veel voordelen, maar het kan ook ethische vragen oproepen. Want wat is eigenlijk van meer waarde? Het oordeel van een arts met jarenlange ervaring, of een AI-systeem gebaseerd op tienduizenden diagnoses? Durf je als arts een behandeling te staken als een computerprogramma je dat adviseert? En, hoe zorg je ervoor dat AI veilig kan worden ingezet?
Om de toekomstige rol van artsen verder vorm te geven, is het belangrijk om hierover met elkaar in gesprek te blijven. Daarom opende het Erasmus MC eerder dit jaar het eerste ethieklab ter wereld voor kunstmatige intelligentie in de zorg. In het ethieklab werken verpleegkundigen, artsen, data scientists, data engineers en ethici samen om deze kwesties te bespreken.
