Het lijkt erop dat mensen beter of zorgvuldiger luisteren als ze zelf kunnen kiezen welke muziek hun oren binnendringt. En dat zorgt voor onmiddellijke pijnverlichting.
Au! Wanneer je per ongeluk in je vinger snijdt of je enkel verstuikt, kan dat behoorlijk onaangenaam zijn. Waarschijnlijk reik je in eerste instantie in de medicijndoos naar de paracetamol. Maar sla vooral de cd-speler niet klakkeloos over. Onderzoekers hebben namelijk aangetoond dat als je favoriete, zelfgekozen muziek uit de luidsprekers galmt, dit een verrassend pijnverlichtende werking heeft.
Verband tussen muziek en pijnverlichting
Dat muziek pijn kan verminderen, is al lang bekend. De toepassing van muziek in de geneeskunde is zelfs al zo oud als de weg naar Rome. Sterker nog, de oude Grieken vermoedden 3000 jaar geleden al een verband. De laatste jaren komt hier echter steeds meer wetenschappelijk bewijs voor. Wetenschappers ontdekten bijvoorbeeld dat terminale patiënten minder medicatie nodig hadden toen ze een uur naar sonates van Mozart luisterden. Daarnaast vond een andere onderzoeksgroep in een studie met 42 kinderen een soortgelijk effect: de kinderen die bij het inbrengen van een infuus naar kalmerende muziek luisterden, hadden minder pijn én waren minder angstig dan de kinderen die bij deze handeling niet naar muziek luisterden.
Oorzaak
Wat hieraan ten grondslag ligt? “Muziek en pijn zijn beide multidimensionale ervaringen,” legt onderzoeker Claire Howlin in gesprek met Scientias.nl uit. “Het heeft beide zowel fysieke, emotionele en sociale componenten. Daarnaast zien we zowel bij muziek als bij pijn hersenactiviteit in veel delen van de hersenen. Sterker nog, veel van dezelfde delen van de hersenen zijn betrokken bij zowel muziek als pijn. Dit betekent ook dat het voor de hersenen lastig is om allebei ‘te doen’.” Met andere woorden, het brein kan moeizaam pijn en muziek gelijktijdig verwerken. Luister je dus intens naar muziek, dan voel je minder pijn.
Welke muziek?
Een interessante vervolgvraag is echter naar wélke muziek je het béste kunt luisteren. Wat werkt het meest pijnverlichtend? Zijn dat inderdaad de sonates van Mozart? Of werken de opzwepende beats van Miley Cyrus ook? Om daar het fijne van te weten, vroegen Howlin en haar collega’s 286 volwassenen, die acute pijn ervaarden, hun pijn vóór en nadat ze naar een muzieknummer hadden geluisterd, te beoordelen. Hoewel iedereen dezelfde muziek te horen kreeg, werd bij de ene groep de indruk gewekt dat ze enige controle hadden over wat er werd afgespeeld. En met name dát leek zijn vruchten af te werpen. Zo ontdekten de onderzoekers dat de deelnemers die het gevoel hadden zelf de muziek gekozen te hebben, de meeste pijnverlichting ervaarden.
Zelfgekozen muziek
Hoewel je misschien zou denken dat het tempo of de energie van een nummer belangrijk zouden zijn voor pijnverlichting, bewijzen de onderzoekers nu met hun studie het tegendeel. ln plaats daarvan is het veel belangrijker dat je luistert naar je favoriete muziek, zo benadrukt Howlin. “Als je naar muziek luistert waar je écht van houdt, dan vinden je hersenen dat bijzonder afleidend,” vertelt ze. “Het is dan gemakkelijker om je aandacht te richten op de muziek dan op de pijn. De pijn is niet meteen verdwenen, maar je hebt er wel minder last van. Bij sommige deelnemers hielp de muziek overigens wel helemaal aan de pijn te ontsnappen.”
Elk genre
Het betekent dat je dus helemaal niet per se naar de sonates van Mozart hoeft te luisteren als je niet van klassieke muziek houdt. “Elk genre werkt, of dat nou country, metal, elektronische dansmuziek, funk of de polka is,” somt Howlin op. “Alle soorten muziek zijn gunstig voor pijnverlichting. De enige voorwaarde is dat je luistert naar muziek die je echt mooi vindt.”
Pijnstillend
Al met al tonen de onderzoekers aan dat muziek dus een heel pijnstillende werking kan hebben – en soms misschien zelfs wel meer pijnverlagend is dan paracetamol. Keuze over naar welke muziek je luistert, is daarbij het belangrijkst. Wanneer je favoriete klanken je oren binnendringen, zorgt dit volgens Howlin voor een gevoel van controle. “Het geeft mensen het gevoel dat ze controle hebben over hun omgeving en dus ook over hun pijn,” aldus Howlin. “En dat stelt hen in staat hun pijnervaring naar beneden te reguleren.”
Voordelen
Dat muziek dus pijn verlicht ligt niet zozeer aan de muziek zelf. “De voordelen komen voort uit hoe het je aan het denken zet, de manier waarop het je laat bewegen en het je laat voelen,” onderstreept Howlin. “We laten met onze studie zien dat de mate waarin muziek pijn verlicht, afhangt van hoeveel je van muziek geniet, waarbij je favoriete muziek het grootste effect heeft.” In dit geval luister je namelijk beter of zorgvuldiger, zo schrijven de onderzoekers. En dat zorgt voor onmiddellijke pijnverlichting.
Volgens het team is dit interessante materie voor vervolgonderzoek. Zo zou bijvoorbeeld de relatie tussen de muziekkeuze en betrokkenheid verder bestudeerd kunnen worden, wat mogelijk tot werkende strategieën kan leiden om pijnverlichting te verbeteren. Bovendien hoopt Howlin dat de studie mensen die pijn ervaren aanzet zich nergens wat van aan te trekken en hun eigen muziek te kiezen. “Luister alleen naar nummers die jij leuk vindt – zelfs als je vrienden het verschrikkelijk vinden,” grapt ze.
