Het heelal herbergt sterren en planeten, maar ook gaten. En die spreken tot de verbeelding. Maar wie er – figuurlijk natuurlijk – induikt, ontdekt ook al snel dat ze behoorlijk bizar en ingewikkeld zijn. Toch is het natuur- en sterrenkundige Ans Hekkenberg gelukt er een alleszins begrijpelijke handleiding over te schrijven.
In het boek ‘Gaten in het heelal‘ neemt Hekkenberg de lezer mee op reis naar wat zij de ‘kosmische eindbazen’ noemt. Ze doelt daarmee in eerste instantie op zwarte gaten: relatief recent ontdekte fenomenen in de ruimte met zo’n krachtige zwaartekrachtsgreep dat niets – zelf licht niet – eraan ontsnappen kan. Het maakt ze uitermate fascinerend. Niet alleen voor leken en sci-fi-auteurs – die zwarte gaten graag een rolletje in hun boek of serie geven – maar ook voor astronomen, die de afgelopen decennia hard gewerkt hebben om het zwarte gat te doorgronden. Dat is nog niet helemaal gelukt, maar wat we weten, heeft Hekkenberg op uitermate laagdrempelige manier in haar boek opgetekend. Ze legt uit hoe zwarte gaten in elkaar steken, wat er gebeurt als je te dichtbij komt en hoe ze ontstaan. Maar ook is er aandacht voor wat we nog niet weten (spoiler-alert: dat is best veel).
Witte gaten en wormgaten
Maar niet alleen zwarte gaten komen aan bod in het 110 pagina’s tellende pocketboekje. Zo is er ook aandacht voor witte gaten en wormgaten. Het eerste is het – nog hypothetische – tegenovergestelde van een zwart gat (waar dus geen materie in verdwijnt, maar juist materie uitspuit). En wormgaten zijn tunnels door de ruimtetijd die ruimtereizen enorm kunnen verkorten. Waar zwarte gaten al uitgebreid bestudeerd zijn, ligt dat voor de witte gaten en wormgaten een beetje anders; hun bestaan is nog niet eens bevestigd. Voor beiden geldt dat de algemene relativiteitstheorie ze toestaat, maar de wetenschap erachter speculatief is. Maar dat maakt het natuurlijk niet minder leuk om die wetenschap erachter eens te verkennen en dat doet Hekkenberg opnieuw op aansprekende wijze.
Smaakt naar meer
Gaten in het heelal: het voelt misschien niet direct als een onderwerp waar je tijdens een vakantie op je strandbedje of in het weekend vanuit je luie stoel eens lekker in kunt duiken. Maar met Hekkenberg kun je de sprong rustig wagen. Wel moeten we daarbij één kleine waarschuwing afgeven; in het voorwoord spreekt Hekkenberg de hoop uit dat het onderwerp haar lezers zal grijpen en nooit meer los zal laten – zoals ware zwarte gaten dat doen. Die hoop lijkt bewaarheid te worden; Gaten in het heelal smaakt naar meer. Of je een tweede, net zo smakelijke en laagdrempelige verhandeling over de meest extreme objecten in de kosmos kunt vinden, is echter twijfelachtig.
