Wat gebeurt er in de hersenen na gebruik van het psychedelische middel ayahuasca?

Ayahuasca is momenteel een populaire drug om zogezegd ‘de geest te reinigen’. Maar hoe verandert het psychedelische middel de geest nu echt? Om daar achter te komen deden wetenschappers een fMRI-scan en een EEG-scan bij proefpersonen vlak nadat ze de ceremoniële drank hadden ingenomen.

Twintig gezonde vrijwilligers hadden wel zin in een psychedelische trip in de naam der wetenschap. Ze kregen onder toezicht van het onderzoeksteam een dosis van de krachtige psychedelische stof DMT (dimethyltryptamine) ingespoten, een middel dat voorkomt in bepaalde planten en dieren, en ook in minuscule hoeveelheden te vinden is in het menselijk lichaam. Het is bovendien het belangrijkste psychoactieve bestanddeel van ayahuasca, het psychedelische brouwsel van bladeren en takjes dat al eeuwenlang in Zuid-Amerikaanse ceremonies gebruikt wordt en tegenwoordig ook in Nederland en andere Westerse landen opduikt bij spirituele sessies.

Overweldigende ervaring
Het team maakte verschillende hersenscans van de trippende deelnemers en constateerde een verhoogde mate van connectiviteit tussen hersencellen tijdens de overweldigende DMT-ervaring. De communicatie tussen de verschillende hersengebieden en systemen nam duidelijk toe. Vooral de gebieden met hogere cognitieve functies zoals verbeelding, lichtten fel op in de scans. Het is de eerste keer dat een studie de hersenactiviteit voor, tijdens en na een DMT-ervaring zo in detail beschrijft. “De bevindingen zijn fascinerend, omdat dit de meest geavanceerde hersenscans ooit zijn van mensen die onder invloed zijn van psychedelica”, zegt hoofdonderzoeker Chris Timmerman van het Imperial College London.

Onze hersenen vullen gaten op
“Tegenwoordig zijn de meeste wetenschappers het er wel over eens dat een groot deel van de capaciteit van de hersenen gebruikt wordt om de omgeving in kaart te brengen en te voorspellen. Mensen hebben zeldzaam grote hersenen en brengen daarmee een zeldzaam groot gedeelte van de wereld in kaart. Als we naar iets kijken, vullen onze hersenen de gaten in onze visuele waarnemingen op met informatie die we eerder hebben opgeslagen. We kunnen ons brein bijvoorbeeld op het verkeerde been zetten door naar optische illusies te kijken. Bij mensen die onder invloed zijn van DMT zien we dat de activiteit in de hogere cognitieve hersengebieden door het dak gaat. Complexe hersensystemen raken in de war en reageren ‘anarchistisch’. We noemen dit ook wel een intense drugstrip”, legt Timmerman uit.

Bizarre visioenen
De meeste bekende psychedelica, zoals LSD of de psilocybine in paddo’s, werken urenlang door. Dit is niet zo bij DMT, dat na een kwartier zijn beste tijd wel heeft gehad. De stof geeft een intense en overweldigende bewustzijnsveranderende ervaring, waarbij levendige en bizarre visioenen en hallucinaties optreden. Gebruikers rapporteren het gevoel alternatieve werkelijkheden en dimensies te ‘bezoeken’, een gewaarwording die volgens sommigen wat weg heeft van een bijna-doodervaring. De achterliggende neurologische processen van deze effecten waren tot nu toe echter onduidelijk.

Meer connectiviteit, meer chaos
De twintig gezonde vrijwilligers kregen de DMT intraveneus toegediend en moesten stil blijven liggen in een hersenscanner. De hersenen van de proefpersonen werden gedurende de heftige twintig minuten durende trip gescand met een fMRI- en een EEG-scanner. Ook werd hen tijdens de trip een aantal keer gevraagd om aan te geven hoe intens de ervaring op dat moment was op een schaal van 1 tot 10. De wetenschappers zagen duidelijke veranderingen in hersenactiviteit onder invloed van DMT. Er was meer connectiviteit en meer communicatie te zien tussen verschillende hersengebieden en systemen. Deze fenomenen worden door de neurowetenschappers ‘netwerkdisintegratie en -desegregatie’ (het uiteenvallen van scheidingen in het netwerk) en ‘globale functionele connectiviteit’ genoemd.

Anarchisme in de bovenkamer
“Onze studie combineert twee methodes om de hersenen te scannen. fMRI laat ons het brein zien als geheel, inclusief zijn diepste structuren, terwijl EEG ons een nauwkeurig beeld geeft van de ritmische activiteit van de hersenen. We zagen dat er een bepaalde mate van chaos in sommige van de hersenritmes ontstond bij de deelnemers die onder invloed waren van DMT. Deze hersenritmes zijn normaal gesproken geordend en dominant, maar de psychedelische stof zorgt voor een meer anarchistisch functioneren van het brein” legt Timmerman uit, die nu al zin heeft in het vervolgonderzoek. “Dat gaat geweldig worden. Psychedelica hebben zich bewezen als extreem krachtige wetenschappelijke hulpmiddelen, die we in kunnen zetten om meer te weten te komen over hersenactiviteit en bewuste ervaringen.”

Bronmateriaal

"Human brain effects of DMT assessed via EEG-fMRI" - Proceedings of the National Academy of Sciences
Afbeelding bovenaan dit artikel: Eskymaks / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd