Wat bedoelt de gibbon als hij een kreet slaakt? Dankzij de wetenschap bezitten we nu een heus gibbonwoordenboek en weten we precies wat de mensaap met specifieke kreten bedoelt.
Onderzoekers bestudeerden een groep withandgibbons (Hylobates lar) in het noordoosten van Thailand en maakten opnamen van hun kreten. Ook keken ze welke reactie de gibbons in reactie op hun kreten kregen.
Een kreet voor elke situatie
Het onderzoek levert flink wat nieuwe informatie op over de communicatie van de gibbon. Zo blijken gibbons verschillende kreten te hebben voor verschillende situaties. Zo zijn de kreten die ze tijdens de jacht slaken anders dan de kreten die ze slaken als ze een roofdier gedetecteerd hebben of een buurman tegenkomen.
Roofvogels
Maar ook binnen de kreten die bij een bepaalde situatie hoorden, waren verschillen. Zo bleek de kreet die een gibbon slaakt als hij een roofvogel gedetecteerd heeft anders te zijn dan de kreet die de gibbon slaakt als hij een tijger ziet lopen. Wanneer een gibbon een roofvogel ziet, zijn zijn kreten minder intens en korter en hebben ze ook een lagere frequentie. Dat is goed te verklaren: roofvogels horen kreten het best wanneer ze een frequentie hebben die tussen de 1 en 4 kHz zit, terwijl gibbons geluiden maken met een frequentie onder de 1 kHz. Doordat de kreten die gibbons slaken als ze een roofvogel zien de laagst mogelijke frequentie hebben, wordt mogelijk voorkomen dat ze door die roofvogel worden gedetecteerd.
Tijgers en luipaarden
De gibbons bleken ook specifieke kreten te hebben voor het moment waarop ze een tijger zagen lopen. Die kreten waren vergelijkbaar met de kreten die ze slaken als ze een luipaard zien. Dat suggereert dat de gibbons de beide roofdieren min of meer over één kam scheren.
Mannetjes versus de vrouwtjes
Verder blijkt uit het onderzoek dat de kreten die mannetjes en vrouwtjes slaken vergelijkbaar zijn. Alleen hebben de kreten van de vrouwtjes vaak een iets lagere frequentie. Dat is verrassend, omdat het bij de meeste zoogdieren zo is dat de mannetjes juist kreten met een lagere frequentie slaken. Een ander verschil tussen mannetjes en vrouwtjes is dat de vrouwtjes niet zo snel een gesprek aanknopen met de buren, terwijl de mannetjes die interactie wel opzoeken.
Het onderzoek is niet alleen interessant voor mensen die graag willen weten wat de gibbon bedoelt. Het kan ook meer licht werpen op de evolutie van spraak. “Deze dieren zijn enorm vocaal en bieden ons de unieke mogelijkheid om de evolutie van complexe vocale communicatie in een niet-menselijke primaat te bestuderen,” stelt onderzoeker Esther Clarke. “In de toekomst onthullen de kreten van gibbons mogelijk meer over de processen die onze vocale communicatie vormgaven.”