Het is twee vliegen in één klap: algen kunnen niet alleen in voedselbehoeften voorzien, maar tegelijkertijd ook onze ecologische voetafdruk verkleinen. En dus bepleiten onderzoekers de noodzaak van meer investeringen in deze ondergewaarde industrie.
Op dit moment vormt de terrestrische landbouw de ruggengraat van ’s werelds voedselproductiesysteem. Maar niet voor lang, als het aan Amerikaanse onderzoekers ligt. In een opinieartikel pleiten ze voor de opschaling van de ‘algenteelt’. “De potentie van mariene microalgen voor de productie van duurzame menselijke voeding, is enorm,” betoogt onderzoeker Celina Scott-Buechler in gesprek met Scientias.nl.
Voedsel
Op dit moment leven er circa 7,7 miljard mensen op aarde. Maar daar blijft het niet bij. Elke dag groeit dit aantal met grofweg 227.000 mensen. De wereldbevolking neemt dus in razend tempo toe. De verwachting is dat onze aarde tegen 2030 zo’n 8,5 miljard mensen telt. En rond 2050 zijn het er vermoedelijk rond de 10 miljard. Een prangende vraag is of we er in zullen slagen al die monden te voeden. Niet onbegrijpelijk liggen voedseltekorten op de loer.
Productie verhogen
Het verhogen van de landbouw- en de visserijproductie om aan de behoefte van de consument te voldoen, klinkt misschien als een oplossing, maar is verre van wenselijk. Deze zijn momenteel namelijk al uitgeput. Een nóg verdere uitbreiding heeft dan ook niet alleen negatieve gevolgen voor het klimaat, maar ook voor het landgebruik, de zoetwaterbronnen en de biodiversiteit. “Met een wereldbevolking van bijna 10 miljard en een inefficiënt voedselsysteem dat nu al tekortschiet, bestaat er enorme behoefte aan duurzame, schaalbare bronnen van hoogwaardige voeding,” aldus Scott-Buechler.
Algen
In een opinieartikel stelt ze samen met haar collega’s een haalbare en duurzame oplossing voor: mariene microalgen. Volgens de onderzoekers zou onze focus verlegd moeten worden van de terrestrische landbouw naar aquacultuursystemen voor algen; organismen die boordevol eiwitten, essentiële aminozuren, vitamines en antioxidanten zitten.
Opties
“Eiwit is één van de belangrijkste macronutriënten,” licht Scott-Buechler toe. “Helaas ontbreekt het in veel diëten. Mariene microalgen zijn echter rijk aan eiwitten en omega-3.” Zeewieren en algen kunnen daarom goede vegetarische opties zijn: ze bevatten net als vlees eiwitten, ijzer en vitamine B1. Bovendien bevatten zeewieren vezels en vitamine C en kunnen dus ook als groente op je bord belanden. “Microalgen kunnen tevens worden omgezet in smaakloze, kleurloze eiwitpoeders,” oppert Scott-Buechler. “Die kunnen vervolgens weer worden verwerkt in voedingsmiddelen, zoals brood of ontbijtgranen.” Er zijn dus genoeg mogelijkheden. “Veel werk op het gebied van duurzame voeding is gericht op het veranderen van het voedingspatroon,” zegt Scott-Buechler. “Maar het aanpassen van bestaand voedsel is misschien een meer toegankelijke manier.”
Weinig nodig
Wat met name zo voordelig is aan de productie van algen, is dat er heel weinig nodig is om ze te laten groeien. “De productie vereist geen akkerland en weinig zoet water,” vertelt Scott-Buechler. “Daarom concurreert het niet met de traditionele landbouw.” Bovendien vinden bepaalde meststoffen die boeren gebruiken op het land, zoals kunstmest, vaak een weg naar mariene ecosystemen. Omdat algen echter in gesloten systemen worden gekweekt, vervuilen ze de natuur niet en kunnen afvloeiingen gemakkelijk opgevangen en zelfs hergebruikt worden.
Hoe algen precies gekweekt worden? “Dat gebeurt met name in grote kustvijvers of in grote buizen die ook wel ‘fotobioreactoren’ worden genoemd,” legt Scott-Buechler desgevraagd uit. “Soms wordt er gebruik gemaakt van een combinatie van beide. Aquacultuursystemen met microalgen lijken in zekere zin op de veel bekendere exemplaren op het vasteland, waarbij oceaanwater in bassins wordt gepompt om een gewenste vissoort te kweken.” Dit levert in het geval van microalgen overigens een prachtig plaatje op. “Wat ik persoonlijk zo mooi vind aan de algenteelt is dat elke soort een iets andere kleur heeft,” vertelt Scott-Buechler. “Dit zorgt ervoor dat vijvers in alle tinten van de regenboog kleuren, van blauw tot groen en van rood tot geel.”
Het is veelbelovend. Algen stellen ons dus in staat om op duurzame wijze de monden van de toekomst te voeden. “Dierlijke landbouw heeft voornamelijk als doel eiwitten te leveren aan de wereldbevolking, maar is een van de grootste bedreigingen voor de wereldwijde duurzaamheid,” zegt Scott-Buechler. “Microalgen zijn een ecologisch verantwoord alternatief. Bovendien bevatten ze ook veel andere essentiële voedingsstoffen die vaak in plantaardige eiwitten ontbreken.” Kortom, het opschalen van de algenteelt kan een goede manier zijn om voedzaam en duurzaam voedsel te produceren. Niet alleen kunnen algen in voedingsbehoeften voorzien, maar tegelijkertijd ook onze ecologische voetafdruk verkleinen.
Investeringen
Al met al klinkt de opschaling van de algenteelt als een schot in de roos. Het is een voedselbron die ons verzadigt terwijl het de planeet niet overbelast. Toch zitten hier ook enkele haken en ogen aan. “Het kweken van microalgen is momenteel erg kostbaar,” vertelt Scott-Buechler. “Er zijn dus grote investeringen, onderzoeken en ontwikkeling nodig om de kosten te drukken. Alleen dan kan het pas waardig concurreren met de vele vormen van terrestrische landbouw en visserij en een schaalbare, toegankelijke oplossing vertegenwoordigen.”
Financiële tegenwind
Volgens Scott-Buechler ervaart de algenteelt nu nog grote ‘financiële tegenwind’. Het moet bestaande industrieën uitdagen om marktaandeel te winnen. Hoewel microalgen een veelbelovende toekomstige voedselbron kunnen vormen, vreest de onderzoeker dat het zonder investeringen op korte termijn een nicheproduct zal blijven. “Financiële investeringen en marktprikkels van deelstaat- en federale overheden kunnen helpen het speelveld gelijk te maken,” zo opperen de onderzoekers. “De toekomstige rol van algen als antwoord op het bereiken van wereldwijde voedselzekerheid en ecologische duurzaamheid zal afhangen van de maatregelen die de regeringen vandaag nemen.”
De onderzoekers hopen dat hun studie verder onderzoek naar microalgen als duurzame voedingsbron zal stimuleren. Want hoewel de industrie nu nog veelal ondergewaardeerd wordt, reiken de voordelen volgens hen ver. Zo kunnen mariene microalgen helpen de verwachte voedingskloof te dichten en tegelijkertijd de algehele ecologische duurzaamheid én de gezondheid van de oceaan verbeteren. Kortom, hoewel zeewier en algen momenteel nog weinig worden gegeten, zijn het uiterst klimaatvriendelijke voedselbronnen, vol met goede voedingsstoffen. En wie weet, zullen algen de voedselindustrie op den duur daadwerkelijk weten te veroveren. Ben jij om?
