De nieuw uitgebrachte catalogus bevat de 19 meest zorgwekkende schimmels die een groeiende en onderschatte bedreiging voor de volksgezondheid vormen.
Als je aan schimmels denkt, denk je misschien aan die groene sporen op je boterham die al een week ligt te verpieteren. Maar de groep is vele malen groter. Sterker nog, er bestaan ook heel wat exemplaren die levensgevaarlijk zijn. Toch is het aantal medicijnen om schimmelinfecties te behandelen beperkt. En tegen de medicijnen die op de markt beschikbaar zijn, worden schimmels steeds vaker resistent. Met de nieuw uitgebrachte catalogus doet de organisatie dan ook een verwoede poging om de bewustwording over deze groeiende bedreiging te vergroten.
Groeiend probleem
Schimmels zijn momenteel met een grote opmars bezig. Opkomend bewijs toont aan dat schimmelziekten niet alleen vaker voorkomen, maar zich ook over grotere gebieden weten te verspreiden, met name als gevolg van de opwarming van de aarde en de toename van internationale reizen en handel. De meest invasieve schimmelinfecties treffen vaak al ernstig zieken en patiënten met onderliggende aandoeningen die verband houden met het immuunsysteem. Ook tijdens de COVID-19-pandemie nam het aantal gemelde gevallen onder ernstig zieke patiënten sterk toe. “Schimmelziekten worden steeds problematischer,” stelt Darius Armstrong-James, klinisch hoogleraar infectieziekten en medische mycologie. “Ze veroorzaken vooral infecties bij al zwakken en kwetsbaren. De epidemie is dan ook grotendeels ongezien door het grote publiek. De strijd tegen schimmels wordt voornamelijk in ziekenhuizen uitgevochten. Maar dat neemt de groeiende dreiging niet weg.”
Medicatie
Ernstige schimmelinfecties zijn vaak moeilijk te behandelen. Dat heeft er deels mee te maken dat de beschikbare medicijnen tegen schimmelinfecties heel beperkt zijn. De medicijnen die bestaan, zijn daarnaast niet overal verkrijgbaar of betaalbaar. Wat daarbij ook niet helpt is dat steeds meer schimmels resistent worden tegen deze middelen. “Uit de schaduw van de antibioticaresistentie komen schimmelinfecties,” zegt Hanan Balkhy, adjunct-directeur-generaal van de WHO voor antimicrobiële resistentie. “Ze worden steeds resistenter tegen behandelingen, waardoor ze wereldwijd een probleem voor de volksgezondheid vormen.”
19 schimmels
Het nieuw uitgebrachte rapport bevat een lijst met 19 schimmels die volgens de WHO de grootste bedreiging voor de volksgezondheid vormen. Eén van de meest zorgwekkende exemplaren is Aspergillus fumigatus: een schimmel die het met name op de longen heeft gemunt, maar steeds resistenter wordt tegen bestaande medicijnen. Tussen de 47 en 88 procent van de getroffen patiënten overleeft een infectie niet. Daarnaast slaat de WHO alarm over Candida albicans, een schimmel die invasieve infecties kan veroorzaken bij meestal al kwetsbare patiënten. De schimmel wordt tussen de 20 en 50 procent van de mensen die het treft fataal. Ten derde staat Cryptococcus neoformans, een dodelijke schimmel die met name voorkomt onder hiv-patiënten en de hersenen aantast, hoog op de waarschuwingslijst. De laatste schimmel met kritieke prioriteit is Candida Auris: een nieuw opgekomen ziekteverwekker. De schimmel is resistent tegen de meeste geneesmiddelen en bemoeilijkt behandeling in ziekenhuizen. De schimmel is zo hardnekkig, dat een getroffen afdeling vaak voor langere tijd wordt gesloten om overdracht tussen patiënten te voorkomen.
Onderschat
Ondanks de groeiende bezorgdheid, krijgen schimmelinfecties eigenlijk maar weinig aandacht. Volgens deskundigen is het heel goed dat dit onderbelichte en onderschatte probleem nu eindelijk de aandacht krijgt die het verdient. “In 2017 publiceerde de WHO een lijst met prioritaire ziekteverwekkers die aangepakt moesten worden,” vertelt Neil Stone, verbonden aan de University College London. “Maar deze hadden alleen betrekking op de groeiende dreiging van antimicrobiële resistentie en bevatte geen schimmels, ondanks het feit dat schimmelinfecties honderdduizenden doden per jaar eisen. Eindelijk is nu de groeiende dreiging een prioriteitskwestie geworden, iets dat al lang geleden had moeten gebeuren.” Volgens de expert zijn schimmelinfecties altijd al een bedreiging geweest. Maar naast de dreigende antibioticaresistentie en de coronapandemie, zijn ze schromelijk onderschat en verwaarloosd. “Als gevolg hiervan blijft diagnose en behandeling van schimmelziekten ver achter bij die van bacteriële ziekten,” aldus Stone.
Actie
De WHO zet met het nieuwe rapport pathogene schimmels opnieuw in de schijnwerpers. Ze roepen onderzoekers op om meer aandacht aan het onderwerp te besteden, wat hopelijk zal leiden tot nieuwe medicijnen en behandelingen. “Schimmels zijn een ‘vergeten’ infectieziekte,” zegt Justin Beardsle, verbonden aan het Infectious Diseases Institute van de Universiteit van Sydney. “Ze veroorzaken verwoestende ziektes, maar zijn zo lang verwaarloosd dat we de omvang van het probleem nauwelijks begrijpen.”
Wetenschappers hopen dan ook dat de nieuwe lijst een routekaart zal bieden voor wereldwijde inspanning om de huidige en opkomende pathogene schimmels aan te pakken. “We hebben investeringen in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek nodig,” betoogt Orla Morrissey van de Australia and New Zealand Mycology Interest Group. “Pas dan zullen we beter gaan begrijpen hoe de meest zorgwekkende schimmels precies infecties veroorzaken. Dit is de sleutel tot de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en behandelingen. Het is echt van cruciaal belang dat we nieuwe strategieën ontwikkelen om zo de dreiging en last van invasieve schimmelziektes een halt toe te roepen.”
