Nieuw onderzoek van de universiteit van Maryland wijst erop dat Voyager 1 – als eerste ruimtevaartuig ooit – het zonnestelsel nu echt verlaten heeft. Sterker nog: het werk van de onderzoekers wijst erop dat de sonde al iets meer dan een jaar geleden in de interstellaire ruimte is beland.
“Het is een beetje een controversiële conclusie, maar wij denken dat Voyager eindelijk het zonnestelsel verlaten heeft en nu echt aan zijn reis door de Melkweg is begonnen,” stelt onderzoeker Marc Swisdak. Hij is niet de eerste die die claim maakt. In maart va dit jaar concludeerden onderzoekers ook al dat Voyager 1 ons zonnestelsel verlaten had. NASA – de eigenaar van Voyager 1 – ontkende dat direct. “Het Voyager-team is ervan overtuigd dat Voyager 1 het zonnestelsel nog niet heeft verlaten en de interstellaire ruimte nog niet is binnengegaan,” liet onderzoeker Edward Stone toen namens NASA weten. “In december 2012 rapporteerde ons team dat Voyager 1 zich in een nieuwe regio bevindt, ook wel de magnetische snelweg genoemd, waar geladen deeltjes radicaal veranderen. Een verandering in de richting van het magnetisch veld is de laatste belangrijke indicatie van het bereiken van de interstellaire ruimte en zo’n verandering in richting is nog niet geobserveerd.”
Andere verklaring
Swisdak en zijn collega’s onderschrijven dat. Er is inderdaad geen sprake van een verandering in de richting van het magnetisch veld. Maar dat wil niet zeggen dat Voyager 1 dus nog in het zonnestelsel is, zo tonen ze aan. Een nieuw ontwikkeld model dat de buitenste rand van het zonnestelsel in kaart brengt, wijst er namelijk op dat er – als het om het magnetisch veld gaat – wellicht helemaal geen scherpe overgang tussen ons zonnestelsel en de interstellaire ruimte is.
Heliopauze
De buitenste grens van ons zonnestelsel – de heliopauze – zou het zonnestelsel niet netjes van de interstellaire ruimte scheiden. Volgens het model van de onderzoekers van Maryland is de heliopauze poreus en kunnen magnetische veldlijnen van de interstellaire ruimte en onze zon dwars door deze ‘grens’ heen met elkaar in contact komen. Wanneer Voyager 1 de grens overgaat, zou een verandering in de richting van het magnetisch veld in ieder geval in eerste instantie uitblijven. Als het model van Swisdak en zijn collega’s klopt, verklaart het waarom alles – behalve het magnetische veld – erop wijst dat Voyager 1 het zonnestelsel verlaten heeft.
NASA heeft inmiddels voorzichtig op het werk van Swisdak en zijn collega’s gereageerd. “Door gedetailleerd te beschrijven hoe magnetische veldlijnen van de zon en magnetische veldlijnen van de interstellaire ruimte met elkaar in contact kunnen komen, concluderen ze dat Voyager 1 het interstellaire magnetische veld al sinds 27 juli 2012 detecteert,” stelt Ed Stone, namens NASA. “Hun model wijst erop dat de richting van het interstellaire magnetische veld gelijk is aan dat van onze zon.” Dat staat haaks op de overtuiging van veel wetenschappers. “Die voorspelt dat de richting van het interstellaire magnetische veld anders is dan de richting van het magnetische veld van de zon. Volgens die interpretatie is Voyager 1 nog steeds in het zonnestelsel.” Maar wie heeft er nu gelijk? Dat moet Stone in het midden laten. Het model van Swisdak en zijn collega’s is klaarblijkelijk robuust genoeg om niet direct door NASA van tafel geveegd te worden. “Voyager 1 verkent een deel van de ruimte waar geen enkel ruimtevaartuig ooit is geweest. We blijven de komende maanden en jaren naar nieuwe ontwikkelingen uitzien.”
