Vergeten stukje continent ontdekt onder Mauritius

Het is nog een overblijfsel van supercontinent Gondwana dat zo’n 200 miljoen jaar geleden uit elkaar begon te vallen.

Dat stelt een internationaal team van onderzoekers nadat ze mineralen bestudeerden in gesteenten die tijdens vulkanische erupties op Mauritius aan het oppervlak kwamen. Deze mineralen bleken eigenlijk veel te oud te zijn om tot het eiland te behoren.

Eerder onderzoek

Het is niet voor het eerst dat onderzoekers miljarden jaren oude zirkonen aantreffen op Mauritius. Dat gebeurde in 2013 ook al eens. Maar dat onderzoek kon rekenen op felle kritiek. Onderzoekers stelden dat de mineralen wel eens door de wind naar het eiland konden zijn vervoerd of onbewust door mensen naar Mauritius waren meegenomen – bijvoorbeeld door aan schoenen of autobanden te blijven ‘plakken’. Dit onderzoek biedt echter geen ruimte voor twijfel. De oude zirkonen zijn dit keer namelijk aangetroffen in gesteente.

Oude mineralen
“De aarde is opgebouwd uit twee onderdelen: continenten – die oud zijn – en oceanen – die ‘jong zijn’,” stelt onderzoeker Lewis Ashwal. “Op de continenten tref je gesteenten aan die meer dan vier miljard jaar oud zijn, maar zoiets vind je nergens in de oceanen aangezien daar nieuwe gesteenten worden gevormd (zie ook het filmpje hieronder, red.). Mauritius is een eiland en op het eiland zijn geen stenen te vinden die meer dan 9 miljoen jaar oud zijn. Maar tijdens het bestuderen van gesteenten op het eiland ontdekten we zirkonen die zo’n drie miljard jaar oud zijn.” Zirkonen zijn mineralen die heel precies gedateerd kunnen worden. “Het feit dat we zirkonen van deze leeftijd hebben aangetroffen, bewijst dat er veel ouder korstmateriaal onder Mauritius zit dat alleen afkomstig kan zijn van een continent.”

Afgebroken
Maar wat is precies het verhaal van dit stukje korst? Het brak volgens de onderzoekers af van het eiland Madagaskar toen Afrika, India, Australië en Antarctica zich losmaakten van Gondwana en de Indische Oceaan ontstond. Het stukje korst werd vervolgens bedekt met jong lava tijdens vulkanische erupties (zie kader hieronder).

Mauritius is ontstaan door vulkaanuitbarstingen die zo’n 9 miljoen jaar geleden begonnen. Het eiland maakt deel uit van een keten van eilanden die allemaal het resultaat zijn van erupties. Deze keten ontstaat doordat de vulkaan (hotspot) – die zijn oorsprong vindt diep in de aarde – elke keer op een andere plek door de bewegende oceaanplaat ‘heenprikt’.

Mauritia
De onderzoekers vermoeden dat het stukje korst onder Mauritius niet alleen is. Er zouden nog veel meer stukjes vergeten continent zijn die ze samen ‘Mauritia’ hebben gedoopt. Deze stukjes continent zouden zich over de Indische Oceaan hebben verspreid. “Volgens de nieuwe resultaten was er geen sprake van het op simpele wijze uiteenvallen van het supercontinent Gondwana. In plaats daarvan vond een complexe versplintering plaats waarbij fragmenten van continentale korst – van verschillende omvang – op drift raakten in het evoluerende Indische Oceaan-bekken.”

Het volledige onderzoek naar het vergeten stukje continent is terug te vinden in het blad Nature Communications.

Bronmateriaal

""Lost continent" found under Mauritius" - Universiteit van de Witwatersrand
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Susan Webb / Wits University.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd