Kunnen sommige zwarte gaten jouw verleden uitwissen?

En je dus een oneindig aantal mogelijke toekomsten geven?

We weten niet beter dan dat het verleden onze toekomst bepaalt. Vertel een natuurkundige waar een bal zich bevindt en welke snelheid deze heeft en hij of zij kan je vertellen waar deze in de toekomst zal landen. Want van het één komt het ander. Het is determinisme. Maar een nieuw onderzoek suggereert dat er een specifiek type zwart gat is, waarin je toekomst niet bepaald wordt door je verleden, omdat dat verleden wordt uitgewist. En je krijgt daar dus een oneindig aantal mogelijke toekomsten voor terug. Dat is te lezen in het blad Physical Research Letters.

Fataal
Dat nabij en in een zwart gat opzienbarende dingen gebeuren, is niks nieuws. En al eerder is gesuggereerd dat je in zo’n zwart gat een stukje ruimtetijd vindt waarin je toekomst niet vaststaat. Maar – zo merkten natuurkundigen eerder haastig op – dat gebied bereik je nooit, want voor die tijd ben je dood. Dat wordt met een chique term ook wel ‘strong cosmic censorship’ genoemd: er gebeurt altijd iets fataals voor je in een niet-deterministische wereld belandt. En daarmee hield het determinisme – dat stelt dat de natuurwetten in ons universum niet naar meerdere uitkomsten kunnen leiden – dus moedig stand.

In een zwart gat
Tot vorige maand dan. Want toen publiceerden onderzoekers wiskundige berekeningen die er sterk op wezen dat je de reis van een deterministische wereld naar een niet-deterministische wereld wél kunt overleven in een universum dat net zoals het onze versneld uitdijt. De niet-deterministische wereld in kwestie zou je daarbij vinden in een specifiek type zwart gat dat elektrisch geladen is.

Relativiteitstheorie
Hoe het leven in zo’n niet-deterministische wereld eruit zou zien, is koffiedik kijken. De resultaten leiden er volgens de onderzoekers echter niet toe dat Einsteins ideeën over algemene relativiteit – die de kosmos tot op heden perfect beschrijven – de prullenbak in kunnen. “Geen enkele natuurkundige gaat een zwart gat in reizen om het te meten,” benadrukt onderzoeker Peter Hintz. “Dit is een wiskundige vraag (…) die je alleen wiskundig kunt bestuderen, maar ook fysieke, bijna filosofische implicaties heeft, wat heel cool is.”

De onderzoekers benadrukken in hun paper dat de geladen zwarte gaten waarover ze schrijven waarschijnlijk niet in de natuur voorkomen. En dat is ook het belangrijkste kritiekpunt: in ons universum lijkt er geen enkel zwart gat te zijn dat afrekent met het determinisme. Maar Hintz wil die conclusie niet zo snel trekken. Want we doorgronden de zwarte gaten nog altijd niet. En er hoeft er maar eentje te zijn die net wat anders werkt dan we nu denken. “Mensen gaan er al sinds het midden van de jaren negentig vanuit dat strong cosmological censorship altijd geldt. Wij trekken dat standpunt in twijfel.”

Bronmateriaal

"Some black holes erase your past" - University of California, Berkeley

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / JPL-Caltech

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd