Enorme seksdrive – en daaruit voortvloeiend slaaptekort – kost dwergbuidelmarter levensjaren (letterlijk!)

Om het maximale uit de broedtijd te halen, leggen de mannetjes enorme afstanden af, ten koste van hun slaap, hygiëne en humeur. Het laat zien hoe ver deze Australische buideldieren gaan om zich voort te planten.

In het noorden van Australië leeft de schattige dwergbuidelmarter (Dasyurus hallucatus); een klein buideldier dat niet zwaarder weegt dan een kilo. Ze hebben een mooie bruine vacht met witte vlekken. Een opmerkelijk fenomeen in de voortplanting van de dwergbuidelmarter is dat mannelijke dieren slechts eenmaal paren. Ze sterven vaak kort na het broedseizoen, terwijl vrouwtjes wel vier jaar kunnen worden en zich meerdere keren voortplanten. In een nieuwe studie gingen onderzoekers op zoek naar de achterliggende reden, mede omdat het dier met uitsterven wordt bedreigd. En het lijkt erop dat mannetjes zich letterlijk dood paren…

Studie
Om tot die conclusie te komen, hebben onderzoekers verschillende dwergbuidelmarters (zowel mannetjes als vrouwtjes) uitgerust met trackers, om zo hun bewegingen op de voet te volgen. “We hielden hun gedrag, activiteit, snelheid en afgelegde afstanden bij om zo de verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes in kaart te kunnen brengen,” vertelt Joshua Gaschk. “En we ontdekten dat het gedrag tussen de geslachten op veel manieren aanzienlijk verschilt.”

Een in het wild rondzwervende dwergbuidelmarter draagt een rugzak met een tracker, aangebracht door onderzoekers om het gedrag en de afgelegde afstanden van deze bedreigde buideldieren te bepalen. Afbeelding: University of the Sunshine Coast

De onderzoekers ontdekten dat mannelijke dwergbuidelmarters enorme afstanden afleggen om vrouwtjes te vinden waarmee ze kunnen paren. “Twee mannetjes, die we Moimoi en Cayless noemden, legden in één nacht respectievelijk 10,4 km en 9,4 km af,” zegt Gaschk. “Een equivalente menselijke afstand, gebaseerd op de gemiddelde paslengte, zou ongeveer 35 tot 40 kilometer zijn.” De drang om te paren is zelfs zo sterk, dat de mannetjes afzien van slaap zodat ze meer tijd kunnen besteden aan het zoeken naar vrouwtjes.

Slaapgebrek
Om het maximale uit de broedtijd te halen, gaan de uitgeputte mannetjes dus tot het uiterste, waardoor ze nauwelijks meer aan slapen toekomen. En dat gaat ten koste van henzelf. Ze verliezen gewicht, worden sneller agressief en zijn een stuk roekelozer. Hun toestand gaat met grote stappen achteruit, zoals onder andere blijkt uit de hoeveelheid parasieten die ze plotseling met zich meedragen – waarschijnlijk omdat ze zichzelf minder vaak verzorgen. Bovendien worden ze minder oplettend. Ze zoeken minder naar voedsel en het vermijden van roofdieren gaat ze ook ineens niet meer zo goed af. “Ze worden een gemakkelijke prooi, kunnen botsingen met voertuigen niet voorkomen of sterven gewoon door uitputting,” aldus Gaschk.

Teveel seks, te weinig slaap
Het lijkt er dus op dat de enorme seksdrive van de kleine buideldieren hun dood betekent. Teveel seks en te weinig slaap wordt hen uiteindelijk fataal. En dat kost de dwergbuidelmarter letterlijk levensjaren. “Ze kunnen niet meer herstellen van het langdurige slaapgebrek en de bijbehorende symptomen,” concludeert Gaschk. “Dit zou kunnen verklaren waarom mannetjes kort na het broedseizoen sterven.”

Verwante soorten
De volgende stap is om slaapgebrek bij verwante soorten te bestuderen, zoals de opossum, breedvoetbuidelmuis en Tasmaanse duivel. “ We willen achterhalen of deze soorten ook aan slaaptekort lijden,” zegt Gaschk. “De Virginiaanse opossum ondergaat vergelijkbare fysiologische veranderingen als andere semelpare soorten (dieren die zich slechts eenmaal in het leven voortplanten, red.) maar sterft naderhand niet. Over Tasmaanse duivels is bekend dat ze tevens erg verzwakken.”

Onderzoek gaat dus onverminderd door. Want er valt op dit gebied nog veel te leren. Bovendien laat de studie wederom zien hoe belangrijk slaap is voor de gezondheid – zowel voor mens, als voor dier. “Nu gebleken is dat mannelijke dwergbuidelmarters slaap opgeven ten koste van hun overleving, zijn deze dieren een geweldige soort om het effect van slaapgebrek op de lichaamsfunctie beter te bestuderen,” besluit Gaschk.

Bronmateriaal

"Too much sex and not enough sleep is deadly for endangered marsupial" - University of the Sunshine Coast

Afbeelding bovenaan dit artikel: exs van Getty Images (via canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd