Na bijna anderhalf jaar rond Ryugu te hebben gecirkeld zet de sonde nu – met een oppervlaktemateriaal gevulde capsule – koers naar de aarde.
Ruimtevaartuig Hayabusa2 heeft afscheid genomen van planetoïde Ryugu. Dat maakt JAXA bekend. De sonde is afgelopen nacht vertrokken en zal over ongeveer een jaar en na 280 miljoen gereisde kilometers weer op onze planeet arriveren.
Normaal
Het team laat weten dat het proces goed en wel in werking is gezet. Daarnaast lijken alle functies naar behoren te werken. Toch is het team nog van plan om een aantal tests uit te voeren om de instrumenten te controleren. Ook het elektrische voortstuwingssysteem zal aan een inspectie worden onderworpen. Ondertussen beweegt de sonde met 9,2 cm/s van Ryugu vandaan.
It was confirmed at 10:24 JST that the spacecraft carried out the asteroid departure ΔV today (11/13) at 10:05 (onboard time) and obtained the predetermined speed (9.2cm/s). Currently, the state of the spacecraft is normal.
— HAYABUSA2@JAXA (@haya2e_jaxa) 13 November 2019
Geslaagd
Het betekent dat de enerverende missie van Hayabusa2 bij planetoïde Ryugu er nu echt op zit. Maar we hoeven niet te treuren want we kunnen terugkijken op een geslaagde missie. Hayabusa2 arriveerde in juni 2018 bij Ryugu en liet vervolgens de drie rovertjes MINERVA-I1, MINERVAI2 en MINERVA-II en lander MASCOT op de planetoïde los. MINERVA-I1 en -2 waren onder meer uitgerust met camera’s (die foto’s maakten terwijl ze over het oppervlak van Ryugu sprongen) en temperatuursensoren waarmee de oppervlaktetemperatuur van Ryugu is gemeten. MINERVA-II2 beschikte eveneens over een camera en kon ook de temperatuur meten. Lander MASCOT beschikte naast een camera ook over onder meer een spectroscopische microscoop en magnetometer waarmee respectievelijk onderzoek kon worden gedaan naar de samenstelling en het magnetisch veld van Ryugu.
Materiaal
Ondertussen cirkelde natuurlijk ook Hayabusa2 nog om Ryugu heen. De sonde heeft de planetoïde van een afstandje bestudeerd, maar is tevens twee keer afgedaald naar het oppervlak om daar wat oppervlaktemateriaal te verzamelen. Een zenuwslopende onderneming. Want als er tijdens die afdalingen iets mis gegaan was, zou al het reeds verzamelde materiaal verloren zijn gegaan. Gelukkig pakten deze spannende expedities goed uit en keert de sonde nu met een goedgevulde laadbak terug naar de aarde. Hier staan onderzoekers te popelen om dit oppervlaktemateriaal van Ryugu te bestuderen. Naar verwachting kunnen deze namelijk veel meer vertellen over Ryugu én de omstandigheden in het jonge zonnestelsel. Planetoïden zijn namelijk brokstukken die stammen uit de tijd waarin de planeten gevormd zijn. Het oppervlak ervan is door de tijd heen – door bijvoorbeeld inslagen, botsingen en kosmische straling – wel enigszins veranderd, maar het materiaal onder het oppervlak is waarschijnlijk nog tamelijk ongerept. En een fractie daarvan wordt – hopelijk – straks door Hayabusa2 op aarde afgeleverd.
Hayabusa2 is de opvolger van Hayabusa, de ruimtesonde die in de vorige eeuw een bezoek bracht aan planetoïde Itokawa. Hayabusa bemonsterde Itokawa ook, maar dat bleek na terugkeer op aarde veel minder materiaal op te hebben geleverd dan gehoopt. Daarnaast probeerde Hayabusa ook een rover op Itokawa te zetten. Maar dat mislukte.
Ondertussen zijn we al heel wat te weten gekomen over Ryugu. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de ruimtesteen gevormd is uit puin dat ontstond na een botsing met een ouder hemellichaam. Daarnaast vonden onderzoekers ‘insluitsels’ die waarschijnlijk het mineraal olivijn bevatten en vergelijkbaar zijn met die in koolstofhoudende chondrieten. Dit is een zeldzaam en primitief soort gesteente dat ook voorkomt in neergestorte meteorieten op aarde. Bovendien behoren deze koolstofhoudende chondrieten tot de oudste stenen die op onze planeet te vinden zijn. Dat dit soort stenen ook op Ryugu voorkomen, suggereert dat de planetoïde zich in de jonge jaren van het zonnestelsel heeft gevormd. Bovendien blijkt dat op het oppervlak bijna geen fijne stofdeeltjes te vinden zijn. En dat is best gek. Normaal gesproken hoopt stof zich op door extreme weersomstandigheden en andere ruwe condities die zich op planetoïden afspelen. De onderzoekers vermoeden daarom dat er een bepaald mechanisme moet zijn dat het oppervlak van de planetoïde als het ware schoonveegt.
Als alles goed gaat zal Hayabusa2 waarschijnlijk volgend jaar december pas op aarde arriveren. We zullen dus nog even geduld moeten hebben voordat we meer inzicht krijgen in het materiaal van de verre ruimterots. Ondertussen kunnen we ons blijven vergapen aan de prachtige kiekjes die de sonde van Ryugu nam. En we kunnen toch niet anders dan stellen dat de missie van Hayabusa2 maar weer een mooi voorbeeld is van hoogstaand technisch vernuft en fantastische prestaties die het Japanse onderzoeksteam op een slordige 280 miljoen kilometer van de aarde uitvoerde.
