Ahuna Mons is een vulkaan die vier kilometer boven het oppervlak van de dwergplaneet Ceres uitsteekt. Bizar feitje: deze vulkaan is niet opgebouwd uit lava – zoals aardse vulkanen – maar uit ijs.
“Ahuna is de enige echte berg op Ceres”, zegt professor David Williams van de staatsuniversiteit van Arizona. “Deze koepel is waarschijnlijk ontstaan door cryovulkanisme.”
Cryovulkanisme komt ook voor op sommige ijsmanen, zoals Europa, Ganymedes, Titan en Enceladus. Deze manen bestaan niet uit gesteenten, maar voor een groot deel uit waterijs. Het vulkanisme produceert geen magma in de vorm van vloeibaar gesteente, maar ijsmagma: vloeibaar gesmolten ijsmateriaal.
De grote berg Ahuna is dus groot geworden door uitbarstingen met gesmolten ijsmateriaal. Dit ijsmateriaal bestaat niet alleen uit water, maar ook uit zouten en ammonia. Eenmaal boven het oppervlak van Ceres vriest dit materiaal vast aan de berg, waardoor Ahuna Mons alsmaar groter wordt.
“Dit is de enige cryovulkaan die is ontstaan uit een zoutige modderige mix”, vertelt Dawn-wetenschapper Ottaviano Ruesch. “Daarnaast is deze vulkaan zeer recent ontstaan.” Op de berg zijn namelijk maar een paar kraters te zien, die niet ouder zijn dan een paar honderd miljoen jaar. In vergelijking: Ceres is ouder dan 4,5 miljard jaar.
Het feit dat Ahuna Mons een vulkaan is, heeft grote gevolgen voor hoe astronomen Ceres zien. De dwergplaneet is geen bevroren wereld, maar is van binnen warm genoeg om vloeibaar water of pekel lange tijd vast te houden. Dit verklaart waarom er zeer recentelijk nog uitbarstingen plaatsvonden.
“We moeten de data nog beter bestuderen om meer te leren over het hart van Ceres”, zegt Williams. NASA is van plan om de Dawn-ruimtesonde nog een jaar om Ceres te laten draaien. De dwergplaneet gaat namelijk naar de zon toe, waardoor er wellicht het één en ander verandert op het oppervlak. Misschien zien we wel vulkanische activiteit? “Dat zou een prachtig einde van de missie zijn”, aldus Williams.
