Niemand kan de Chinezen verplichten hun lanceringen anders aan te pakken.
China is anderhalve week geleden officieel begonnen met de bouw van haar eigen ruimtestation; met behulp van een Long March 5B-raket werd de eerste module van het ruimtestation de lucht ingeschoten. Het is echter niet de aanvang van de bouw van dit ruimtestation, maar de nasleep ervan die deze week de aandacht trekt. Een deel van de raket die gebruikt werd om de module in een baan om de aarde te krijgen, is namelijk bezig aan een ongecontroleerde val richting het aardoppervlak.
Voorspellingen
Het betekent dat de raket – die naar schatting zo’n 21 ton weegt – op de aarde zal vallen. Maar waar? En wanneer? Voorspellingen – onder meer op basis van de huidige snelheid van de rakettrap en de snelheid waarmee deze hoogte verliest – suggereren dat het op zaterdag of zondag gaat gebeuren. Waar de raket of brokstukken ervan gaan neerkomen, is onbekend.
Dat het zo lastig is om te voorspellen waar en wanneer de raket precies gaat landen, heeft meerdere redenen, zo stelt Jonathan McDowell, astronoom en fervent volger van vrijwel alles dat heden ten dage de ruimte in wordt geschoten. De rakettrap zal naarmate deze meer weerstand van onze atmosfeer ondervindt, nog sneller gaan dalen. Hoe snel, is onder meer afhankelijk van de dichtheid van het bovenste deel van de atmosfeer. En die dichtheid is niet constant. “Omdat de dichtheid van het bovenste deel van de atmosfeer – onder meer onder invloed van de activiteit van de zon – varieert, krijgt de raket ook in verschillende mate met tegenwind te maken,” legt McDowell uit. Het is lastig om dat te voorspellen en dat maakt het ook lastig om een inschatting te maken van het moment waarop de raket echt koers zet richting het aardoppervlak. Wat ook niet helpt, is dat deze razendsnel beweegt. “De raket heeft een snelheid van 28.000 kilometer per uur.” Het betekent dat zelfs wanneer onderzoekers ongeveer weten wanneer de raket gaat neerstorten er qua locatie nog enorm naast kunnen zitten. Want stel dat de raket een uurtje later neerstort dan verwacht, gebeurt dat ook direct 28.000 kilometer verderop.
De huidige voorspellingen zijn dan ook bijzonder ruim genomen. “Gedurende het weekend zullen ze wat strakker worden,” verwacht McDowell. Waar onderzoekers nu nog een marge van een dag aanhouden, zullen we dan marges van enkele uren gaan zien.
Brokstukken
Terwijl we afwachten wanneer en waar de raket landt, weten we al wel dat deze hoogstwaarschijnlijk niet in één stuk gaat landen. McDowell acht het onwaarschijnlijk dat de raket heelhuids door de atmosfeer reist. “Maar grote brokstukken kunnen het oppervlak wel bereiken.” Gezien het feit dat het leeuwendeel van de aarde bedekt is met water, is er goede hoop dat de brokstukken in het water landen en niet in drukbevolkte gebieden terecht komen. Maar garanties zijn er niet. “Het is verontrustend,” vindt McDowell.
Tweede val
Het is niet voor het eerst dat een Chinese raket voor zoveel onrust zorgt. Vorig jaar maakte eenzelfde type raket ook al een ongecontroleerde val. Brokstukken landden toen in Ivoorkust, maar niemand raakte gewond. Dat zich een jaar later eenzelfde situatie voordoet, is een kwalijke zaak, vindt McDowell. “De meeste grote raketten zijn vandaag de dag zo ontworpen dat ze (na aflevering van hun vracht, red.) hun motoren weer starten en in een vooraf gekozen gebied de atmosfeer weer binnendringen.” Tijdens zo’n gecontroleerde afdaling kan voorkomen worden dat een raket in of nabij (druk)bevolkt gebied neerstort. “Maar deze CZ-5B-raket is niet zo ontworpen. De rakettrap blijft in een baan om de aarde hangen en maakt vervolgens een ongecontroleerde val. Dat is een slecht idee en andere landen zouden druk moeten uitoefenen op China om het ontwerp (van de raket, red.) te veranderen.”
Of landen bereid zijn om dat te doen, is onduidelijk. Of China eventuele berispingen ter harte zou nemen, is twijfelachtig. Juridisch gezien zijn er op dit moment weinig mogelijkheden om China te dwingen de lanceringen anders aan te pakken. “En China kan het dan ook nog wel eens een poosje zo blijven doen,” denkt McDowell.
