De ijskap is het beruchte ‘tipping point’ voorbij.
Tot die ontnuchterende conclusie komen onderzoekers in het blad Nature Communications Earth and Environment. Ze baseren zich op satellietdata.
Balans
De onderzoekers stelden voor meer dan 200 grote Groenlandse gletsjers vast hoeveel ijs ze maandelijks in de afgelopen decennia zijn verloren, door smelt of afkalving (het afbreken van stukken ijs). Ook keken ze in hoeverre dat verlies van ijs gecompenseerd werd door sneeuwval.
Het onderzoek wijst uit dat die twee processen elkaar in de jaren tachtig en negentig aardig in balans hielden. De gletsjers raakten gemiddeld op jaarbasis zo’n 450 gigaton ijs kwijt, maar kregen er dankzij sneeuwval een vergelijkbare hoeveelheid bij.
Uit balans
Rond het jaar 2000 verandert dat echter. De hoeveelheid ijs die gletsjers op jaarbasis verliezen, neemt toe tot zo’n 500 gigaton per jaar. Tegelijkertijd nam de sneeuwval in die periode niet toe. Het resultaat: er verdween meer ijs dan erbij kwam. Waar de ijskap voor het jaar 2000 elk jaar 50% kans had om iets aan massa te winnen, zien we dat in het huidige klimaat nog maar 1 keer in de 100 jaar gebeuren.
Warm water
Gemiddeld hebben de gletsjers op Groenland zich sinds 1985 zo’n drie kilometer teruggetrokken. “Dat is een enorme afstand,” zo benadrukt onderzoeker Michalea King. De krimpende gletsjers worden nu met name van onderaf aangetast; het warme oceaanwater laat de gletsjers niet alleen smelten, maar maakt het ook bijna onmogelijk voor de gletsjers om – als de oppervlaktetemperaturen dat toe zouden laten – weer te groeien. Zelfs als we erin zouden slagen om de opwarming van de aarde een abrupte halt toe te roepen, zou de Groenlandse ijskap nog geruime tijd meer ijs verliezen dan deze wint, zo voorspellen King en collega’s. “Zelfs als het klimaat zo zou blijven of zelfs een beetje kouder zou worden, zou de ijskap nog massa verliezen,” stelt onderzoeker Ian Howat.
Zeespiegelstijging
Het is zorgwekkend. Want het smelten van de Groenlandse ijskap heeft wereldwijde gevolgen. Het smeltwater belandt in de Atlantische Oceaan en uiteindelijk in alle oceanen, waardoor de wereldwijde zeespiegel stijgt. De Groenlandse ijskap levert nu al een meetbare bijdrage aan de zeespiegelstijging, zo was deze vorig jaar gedurende slechts twee maanden verantwoordelijk voor een zeespiegelstijging van zo’n 2,2 millimeter.
Het nieuwe onderzoek schetst dan ook een weinig rooskleurig beeld. Tegelijkertijd geeft het ons echter wel meer inzicht in hoe het de Groenlandse gletsjers zal vergaan en dat is met het oog op de toekomst ook wat waard, zo benadrukt King. “Hoe meer we weten, hoe beter we ons voor kunnen bereiden.”
