En dat is een probleem.
We weten dat de diversiteit aan planten en dieren momenteel met rasse schreden achteruit gaat. Maar hoe gaat het eigenlijk met virussen en bacteriën? Volgens onderzoeker David Thaler hebben we geen flauw idee hoe de naar schatting 10 miljard microben op onze planeet er op dit moment voorstaan. En dat is eigenlijk best problematisch.
Zorg
De waargenomen afname van de diversiteit aan planten en dieren doet een verwante zorg rijzen. Want verandert ook de verscheidenheid aan microbieel leven? En zo ja, op welke manier en hoe snel? “Of er ook een verandering gaande is in de wereld van microben is volkomen onbekend,” zegt Thaler. “We hebben geen flauw idee of de wereldwijde microbiële diversiteit toeneemt, afneemt of gelijk blijft.”
Uitdaging
Dat we niet precies weten hoe virussen en bacteriën er momenteel voorstaan, is enerzijds goed te verklaren. Het bijhouden van de aantallen van deze piepkleine, levende micro-organismen is namelijk een hele uitdaging. Veel microben leven in moeilijk toegankelijke gebieden, zoals op extreme diepten. En hoe dieper onder de grond, hoe minder we ervan af weten. Bovendien houden andere zich op in zeldzame of extreme omgevingen. Hierdoor is het lastig om de huidige omvang van de microbiële biodiversiteit te bepalen.
Volgens Thaler is die onwetenheid zeer problematisch. Want we weten hierdoor niet wat ons te wachten staat. “Microbiële evolutie uit zich niet altijd in een grotere diversiteit,” legt Thaler uit. “Microben kunnen ook uitsterven, zoals het pokkenvirus. Talloze andere virussen en bacteriën zijn waarschijnlijk ook gekomen en gegaan zonder dat we ooit van hun bestaan af hebben geweten. Sommige microben houden er echter nauwe banden met bepaalde planten en dieren op na. En aangezien sommige van deze planten en dieren aan het uitsterven zijn, is het waarschijnlijk dat ook de daarbij behorende microben zullen verdwijnen.”
Veranderingen
Deze veranderingen in microbieel leven kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Zo is de mensheid afhankelijk van de ecologische diensten die door bacteriën worden verleend. Denk aan archaea, schimmels en protisten die voedingsstoffen recyclen, plantengroei bevorderen, water zuiveren, afval ontbinden en onze kaas en wijn maken. Bovendien zetten microben atmosferische koolstofdioxide om in koolstof, wat vervolgens wordt opgeslagen in de bodem of in de diepten van de oceaan. Hierdoor spelen microben een cruciale rol in het aardse klimaat. Kortom, al die verschillende soorten microben houden dus de bewoonbaarheid van onze aarde in stand.
Nieuwe benaderingen
Thaler benadrukt dat het nu echt belangrijk is om te achterhalen hoe het met de microben op onze planeet gaat. Om ons begrip van de omvang van de microbiële diversiteit uit te breiden, zouden we volgens hem op nieuwe DNA-technologieën kunnen gaan vertrouwen. Denk bijvoorbeeld aan DNA-barcoding waarbij aan de hand van korte genetische merkers uit het DNA soorten geïdentificeerd kunnen worden. Al laat hij de precieze methode aan andere deskundigen over. “Dit artikel levert geen protocollen om het probleem op te lossen,” zegt hij. “Het probeert de snelheid waarmee de microbiële biodiversiteit verandert te omschrijven als een interessante en mogelijk belangrijke vraag. Ik hoop dat iemand die dit artikel leest aangemoedigd wordt om betere benaderingen te bedenken dan die er in het artikel voorgesteld worden.”
Al met al hoopt Thaler met zijn artikel de aandacht te vestigen op de veelal over het hoofd geziene micro-organismen. “De meeste wetenschappelijke artikelen vertellen ons nieuwe feiten,” zegt hij. “Dit is een ander soort artikel; het beantwoordt niets, maar stelt een nieuwe vraag.” Bovendien hoopt hij dat het aanzet tot actie. “Er is nog geen instantie die de toestand van de microbiële wereld bewaakt,” zegt Jesse Ausubel, directeur en senior onderzoeksmedewerker van het programma voor de menselijke omgeving van de Rockefeller University. “Er bestaat geen Wereld Natuur Fonds of een natuurbeschermingsorganisatie voor microben. Hopelijk beseffen we nu onze verwaarloosde kennis over de diversiteit van microben en zetten we dit recht.” En misschien dat dan microben uiteindelijk de erkenning krijgen die ze verdienen.
