Stap dichterbij transplantatie van varkensorgaan naar mens

Kun je zomaar een varkensorgaan in een mens plaatsen? Nee, want de organen worden afgestoten en het DNA van een varken zit vol met kopieën van het varkensvirus PERV. Toch is het wetenschappers van het Amerikaanse bedrijf eGenesis gelukt om PERV-vrije varkens te creëren.

De onderzoekers hebben de CRISPR-methode gebruikt om 62 genetische kopieën in het DNA uit te schakelen, waardoor PERV-vrije varkens werden geboren. Deze dieren zijn verder gezond. Het oudste PERV-vrije varken is inmiddels vier maanden oud.

En daarmee komt xenotransplantatie een stap dichterbij. Dankzij de porcine endogenous retroviruses-vrije varkens is het in ieder geval uitgesloten dat de retrovirussen na transplantatie overspringen naar de menselijke gastheer. Wist je bijvoorbeeld dat HIV – het retrovirus dat AIDS veroorzaakt – waarschijnlijk is begonnen als zoönose van chimpansee op mens? Hoewel het risico in ontvangers van een varkenstransplantaat gering lijkt, is voorkomen beter dan genezen. Een retrovirus kan uiteindelijk grote gevolgen hebben voor de wereldgezondheid.

In 1999 analyseerden wetenschappers 160 patiënten die varkensweefsel ontvingen, maar ze vonden geen infectie van varkensvirussen. Het paper verscheen in het wetenschappelijke vakblad Science en was toentertijd redelijk groot nieuws. Het was echter een relatief kleinschalig onderzoek. Wat als vele miljoenen mensen een varkensorgaan krijgen? Er hoeft maar bij één iemand iets mis te gaan.

Waarom varkens?
Er zijn meerdere redenen waarom varkens geschikt zijn voor orgaantransplantatie. Zo groeien varkens snel en zijn ze prima in grote aantallen te fokken. Daarnaast hebben wetenschappers veel ervaring met genetische manipulatie van varkens. Hoewel apen ook geschikt zijn als bron voor organen, is de weerstand waarschijnlijk minder groot als er varkensorganen worden gebruikt. Varkens worden dagelijks immers door miljoenen Nederlanders en Belgen gegeten. Apen niet.

Hoe ziet zo’n transplantatie er dan precies uit?
NRC publiceerde begin dit jaar een mooie infographic. Een mens staat cellen af, die omgevormd worden tot stamcellen waaruit alle organen kunnen groeien. Deze worden ingespoten in een varkensembryo. In de varkensembryo ontstaat dan een orgaan – bijvoorbeeld een hart – met mensencellen. Is het varken eenmaal volgroeid, dan gaat het donorhart naar de mens.

Lange weg te gaan
Het is goed nieuws dat eGenesis varkens PERV-vrij heeft gemaakt, maar er is nog een lange weg te gaan. Veel xenotransplantaties zijn tot op heden namelijk mislukt. In 1964 kregen zes Amerikanen een chimpanseenier. Zij kwamen allemaal om het leven. Twintig jaar later overleed een Amerikaans kind dat een baviaanhart had gekregen. In Nederland en België is xenotransplantatie momenteel nog verboden.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd