Mieren die in de strijd gewond raken, worden door hun soortgenoten naar het nest vervoerd om aldaar verzorgd te worden.

Dat hebben Duitse onderzoekers ontdekt. Hun bevindingen zijn terug te lezen in het blad Science Advances.

Ten strijde!
Het onderzoek van de wetenschappers draait om de mier Megaponera analis. Deze mieren leven in Afrika en kunnen tot wel twee centimeter lang worden. Twee tot vier keer per dag verlaten de mieren hun nest en openen de aanval op termieten. Veel termieten moeten dat met de dood bekopen en worden naar het mierennest gesleept.

Een mier (rechts) in gevecht met een termiet (links). Afbeelding: Erik Frank.

Verzet
Maar dat wil niet zeggen dat de termieten zomaar over zich heen laten lopen. Onder de termieten bevinden zich namelijk soldaten die de strijd met de mieren aangaan. Met hun krachtige kaken kunnen ze de mieren flink toetakelen en zelfs doden.

Help!
Wetenschappers hebben nu ontdekt dat mieren die tijdens de strijd gewond raken, om hulp roepen. Ze doen dat door een chemische substantie af te geven. Soortgenoten snellen dan toe en dragen de gewonde mieren naar het nest. Eenmaal in het nest aangekomen, wordt de gewonde mier verzorgd. Die verzorging bestaat meestal uit het verwijderen van de termieten die nog aan de mier zitten vastgeklemd.

Een mier draagt een gewonde soortgenoot naar het nest. Afbeelding: Erik Frank.

Dat de mieren op deze manier met hun gewonde soortgenoten omgaan, is uniek, vertelt onderzoeker Erik Frank. “We hebben voor het eerst gezien dat ongewervelden wanneer ze gewond raken elkaar helpen.” Maar waarom doen de mieren zoveel moeite om gewonde soortgenoten te redden? Dat denken de onderzoekers wel te kunnen verklaren. Ze waren er namelijk getuige van dat de gewonde mieren vaak spoedig herstelden, waarna ze gewoon weer deel konden nemen aan de volgende aanval op termieten. Ook gewonde mieren zijn dus waardevol voor de kolonie. In hun paper beschrijven de onderzoekers dat mieren die gewond raakten, vaak met twee problemen te kampen hadden: ze waren pootjes kwijtgeraakt of er hingen termieten aan hun lijf. Beide problemen leidden ertoe dat ze niet goed meer konden lopen. Soortgenoten droegen de mieren dan naar het nest. Termieten die zich aan het lijf van mieren hadden vastgeklemd, werden aldaar verwijderd, waarna deze mieren weer prima uit de voeten konden. En de mieren die pootjes waren kwijtgeraakt, konden in het nest rustig wennen aan het feit dat ze voortaan met vier of vijf poten door het leven moesten. En dat laatste ging ze verbazingwekkend goed af, zo schrijven de onderzoekers. “Ze bereikten 24 uur later rensnelheden die vergelijkbaar waren met die van niet geblesseerde mieren.” Bijna alle gewonde mieren bleken uiteindelijk weer aan de aanvallen op termieten deel te nemen.