De Mars Express-sonde arriveerde eind 2003 bij Mars en cirkelt alweer dus alweer bijna 21 jaar om de rode planeet heen. En in die tijd heeft hij 25.000 baantjes om Mars getrokken. Een enorme mijlpaal die de sonde viert door een geweldige foto van Mars af te leveren.
Op de foto schittert een flink stuk van het Marsoppervlak, met daarop enkele van de beroemdste vulkanen die de rode planeet rijk is. Zo zien we Olympus Mons; niet alleen de grootste vulkaan van Mars, maar ook de grootste van ons zonnestelsel! De vulkaan is bijna 22 kilometer hoog en is met een oppervlakte van 300.000 vierkante kilometer zeven keer omvangrijker dan ons eigen Nederland.
Grote vulkanen
Naast Olympus Mons zijn op de foto echter nog meer vulkanen te zien. Ascraeus Mons, bijvoorbeeld. Met een hoogte van 18 kilometer kan deze ook tot de grotere vulkanen van Mars worden gerekend. Ook zijn op de foto de vulkanen Arsia Mons – net iets hoger dan onze Mount Everest – en Pavonis Mons – ongeveer 14 kilometer hoog – te zien.
Klovensysteem
Onder dit drietal van vulkanen vinden we Noctis Labyrinthus; een klovensysteem, met valleien die tot wel 30 kilometer breed en tot wel 6 kilometer diep zijn. Het klovensysteem is ongeveer 1190 kilometer lang; vergelijkbaar met 3,5 keer de afstand tussen Groningen en Maastricht.
Wolken
Wat daaronder opvalt, zijn de blauwe tinten op een verder zandkleurig plaatje. Ze worden veroorzaakt door wolken. Helemaal onderaan zijn golfstijgwinden (Lee wave clouds) te zien. Ze ontstaan doordat lucht over een obstakel – bijvoorbeeld een berg – wordt gedwongen.
Phobos
Wie goed kijkt, ziet dat niet alleen Mars door Mars Express is vereeuwigd; ook maan Phobos is op de foto te zien. En wel schuin onder Arsia Mons. Phobos bevindt zich vrij dicht bij Mars in de buurt; de afstand tussen beide hemellichamen bedraagt slechts 6000 kilometer. Ter vergelijking: onze maan draait op zo’n 385.000 kilometer afstand om de aarde heen.
Veel werk verzet
Met de geweldige foto viert ESA dus het 25.000e rondje van Mars Express rond Mars. Dat 25.000 rondje voltooide de ruimtesonde overigens al in oktober 2023. Maar nu pas staat de Europese ruimtevaartorganisatie daar uitgebreid bij stil. Niet alleen met deze foto, maar ook door terug te blikken op wat Mars Express ons – cirkelend rond Mars – allemaal over de rode planeet heeft geleerd. Zo bracht de sonde de atmosfeer van Mars in kaart en gaf deze meer inzicht in hoe het water op de rode planeet door de tijd heen verging. Ook bestudeerde de sonde de twee manen van Mars – Phobos en Deimos – in ongeëvenaard detail en maakte deze geweldige foto’s van Mars.
En als het aan ESA ligt, gaat de oude orbiter daar ook nog wel even mee door. In 2023 werd de missie van Mars Express – voor de zoveelste keer – verlengd. Afgesproken werd toen om Mars Express zeker tot 2026 rond Mars te laten cirkelen. De informatie die de ruimtesonde nog altijd verzamelt, wordt namelijk als zeer waardevol beschouwd. Niet alleen omdat we zo nóg meer over Mars te weten komen. Maar ook omdat de informatie van belang kan zijn voor aankomende Marsmissies. Zo hoopt de Europese ruimtevaartorganisatie ergens in de komende jaren een rover naar Mars te sturen die op zoek moet gaan naar sporen van (vergaan) Martiaans leven. En NASA wil door Marsrover Perseverance op Mars verzameld materiaal op gaan pikken en naar de aarde brengen. En hoe meer we – bijvoorbeeld via Marsorbiters, zoals Mars Express – over de rode planeet te weten komen, hoe groter de slagingskans van dergelijke ambitieuze missies.
