Natuurlijk helpt het als we minder vliegen en ook die auto kun je beter laten staan. Maar dan nog: we zullen ook anders moeten gaan eten, want alleen al door ons voedsel warmt de aarde met bijna een hele graad op tegen 2100.
De wereldwijde voedselproductie is een enorme bron van broeikasgassen, vooral methaan, stikstofoxide en CO2. Maar hoeveel schade ons eten nu precies berokkent aan het milieu was lang onduidelijk. Met een nieuwe manier van meten aan de hand van cijfers over de productie en consumptie van voedsel konden wetenschappers beter in kaart brengen hoeveel uitstoot ons eten in de toekomst zal veroorzaken. Voor 94 zorgvuldig geselecteerde voedingsmiddelen is berekend hoeveel broeikasgassen er vrijkomen bij de productie en consumptie ervan.
Doen wat we deden
Het voedselsysteem alleen kan al bijna 1 graad Celsius bijdragen aan de opwarming van de aarde tegen het eind van deze eeuw. “In dit scenario hebben we berekend wat de wereldwijde gemiddelde temperatuur op aarde zou zijn als iedereen doorgaat met voedsel produceren en eten zoals we dat nu doen. Daarbij hebben we een aantal dingen nog niet eens meegenomen, zoals of het überhaupt mogelijk is om op deze manier door te gaan terwijl de wereldbevolking groeit. Ook hebben we niet gekeken naar hoe gewassen reageren op een veranderend klimaat en of een bepaald product dan nog wel in dezelfde hoeveelheid geproduceerd kan worden”, legt onderzoeker Catherine Ivanovich van Columbia University uit in gesprek met Scientias.nl.
Redding nabij
Methaan is goed voor 60 procent van de opwarming door ons voedselsysteem, CO2 en stikstofoxide dragen elk 20 procent bij. “Een groot voordeel van onze studie is dat die de klimaatimpact weergeeft van de wereldwijde voedselconsumptie in graden Celsius. Dit komt gevoelsmatig veel meer binnen bij mensen dan hoeveel ton CO2 er vrijkomt bij de productie van bepaald voedsel”, vertelt Ivanovich. “We hopen dan ook dat onze resultaten mensen helpen om te begrijpen hoeveel impact het voedsel dat ze eten heeft op het klimaat.”
De wetenschappers zijn echter hoopvol: een ander eetpatroon en een verbeterde productie kunnen 55 procent van de opwarming voorkomen. Sterker nog, als alleen de productiepraktijk van het voedsel dat de meeste broeikasgassen uitstoot, wordt verbeterd, dan kan al een kwart van de voorspelde opwarming worden vermeden. Het gaat daarbij om vlees, zuivel en rijst. “Voordat productie of consumptie wordt aangepast, moet er wel rekening worden gehouden met tradities, met wat voor voedsel er beschikbaar is en hoe eventuele wijzigingen de lokale voedselproductie kunnen stimuleren”, waarschuwt Ivanovich. Ze legt uit hoe productiepraktijken kunnen worden verbeterd. “Wat wij voorstellen om de emissie van de voedingsbranche te reduceren, zijn verbeterde bemestingstechnieken, ander veevoer en een gerichte selectie van rijstsoorten, ander watergebruik en bestrijdingsmiddelen.”
Minder vlees eten
Maar niet alleen de productie moet anders, ook de consument zal zijn eetpatroon moeten aanpassen. Onderzoeker Ivanovich stelt een wereldwijd aanbevolen dieet voor, waarbij in sommige gebieden de consumptie van dierlijke eiwitten wordt verminderd en in andere juist niet. Daarbij moeten we meer groene energie gebruiken en minder voedsel verspillen. Daarmee zou nog een kwart graad opwarming kunnen worden voorkomen tegen het eind van deze eeuw.
De studie kwam overeen met eerdere onderzoeken. “Daarin werden delen van de puzzel bestudeerd, zoals de totale jaarlijkse uitstoot van ons voedselsysteem of de toekomstige opwarming door één bepaald product. Het was verrassend dat onze resultaten daar zo mee in lijn waren”, aldus Ivanovich, die denkt dat het probleem best op te lossen is.
Onder kritieke grens
“Het feit dat methaanuitstoot de dominante bron is van de toekomstige opwarming door de voedingsbranche biedt ons de kans om te veranderen. Omdat methaan de lucht maar kort vervuilt, kunnen we de opwarming al in de nabije toekomst afremmen als we de emissies snel terugdringen. Zo kunnen we nog onder de grens blijven waarop klimaatverandering echt gevaarlijk wordt.”
