In Algerije werd in juli de laatste loodhoudende benzine gemaakt. Een mijlpaal voor mens en milieu.
Vorige maand kon je het in Algerije nog tanken: loodhoudende benzine. Maar deze maand gaat dat niet meer lukken. De laatste Algerijnse benzinestations die loodhoudende benzine aanboden, stopten daar vorige maand mee. En daarmee nam de wereld afscheid van een brandstof die zowel mens als milieu grote schade heeft berokkend.
Tetra-ethyllood
In 1921 ontdekte een Amerikaan dat motoren beter presteren als ze draaien op benzine waaraan een klein beetje tetra-ethyllood is toegevoegd. En vanaf dat moment gaat het hard; binnen enkele jaren wordt loodhoudende benzine op grote schaal geproduceerd en toegepast. En zo rond de jaren zeventig van de vorige eeuw bevatte alle benzine die wereldwijd werd aangeboden, lood.
Consequenties
Maar het grootschalige gebruik van loodhoudende benzine, blijkt verstrekkende consequenties te hebben. Wetenschappers tonen al in de jaren vijftig van de vorige eeuw aan dat de uitstoot van voertuigen die op loodhoudende benzine rijden – en die in alle hoeken van de wereld in de lucht en op de bodem terechtkwam – giftig is. De uitstoot werd al snel in verband gebracht met serieuze gezondheidsproblemen, zoals een hoge bloeddruk, nierfalen, kanker en onvruchtbaarheid. Maar ook met ontwikkelingsproblemen bij kinderen; de blootstelling aan lood leidde tot een significante afname in hun IQ-score.
In de ban
Genoeg reden voor veel hogeinkomenslanden om de loodhoudende benzine in de jaren tachtig van de vorige eeuw in de ban te doen. Maar in bijna alle lage- en middeninkomenslanden lag dat anders; zij bleven de brandstof nog decennialang gebruiken. Dat moest anders, zo vonden de Verenigde Naties. En dus werd in 2002 een campagne op poten gezet, die erop gericht was om loodhoudende benzine de wereld uit te helpen. Die campagne (zie kader) is eind vorige maand – tegelijkertijd met het oppompen van de laatste loodhoudende benzine – ten einde gekomen. Want het is op dit moment niet langer mogelijk om ergens op aarde, legaal, loodhoudende benzine te tanken. Een overwinning voor mens en milieu, aldus António Guterres, secretaris-generaal van de VN. “Het beëindigen van het gebruik van loodhoudende benzine zal elk jaar meer dan 1 miljoen vroegtijdige sterftes door hartziekten, beroertes en kanker voorkomen. En het beschermt kinderen, wiens IQ beschadigd wordt door blootstelling aan lood.”
Om de loodhoudende benzine de wereld uit te helpen, heeft de VN sinds 2002 nauw samengewerkt met wetenschappers, milieuorganisaties, de industrie en lokale overheden. “Zo’n partnerschap was nog nooit geprobeerd,” stelt Rob de Jong, één van de initiatiefnemers namens UNEP (United Nations Environment Programme). “Sommige mensen zeiden dat het nooit zou lukken.” Maar negentien jaar hard werken, heeft nu zijn vruchten afgeworpen. In de afgelopen jaren heeft de alliantie overheden geholpen om de eisen die aan de luchtkwaliteit werden gesteld – en die vaak nog uit koloniale tijden stamden – te updaten. Ook is er onderzoek gedaan naar de gevolgen van loodvervuiling en werd de mythe dat loodvrije benzine schadelijk zou zijn voor motoren, de wereld uit geholpen. En al in 2006 werd een eerste, grote overwinning behaald; in Sub-Sahara-Afrika werd vanaf dat moment niet langer loodhoudende benzine aangeboden. In Noord-Afrika, Midden-Oosten, Centraal- en Oost-Azië ging het allemaal wat langzamer. Maar ook daar werd loodhoudende benzine geleidelijk aan in de ban gedaan. En Algerije ging als laatste van 86 landen overstag.
Dat loodhoudende benzine in het noorden van Afrika een stille dood gestorven is, is echter geen reden om achterover te leunen. Er is nog veel werk aan de winkel. Want nog altijd sterven elk jaar 7 miljoen mensen doordat de luchtkwaliteit ondermaats is. En dat probleem is voornamelijk te herleiden naar de uitlaten van auto’s. Daar komt geen lood meer uit, maar wel andere gevaarlijke stoffen, waaronder fijnstof. Het is dan ook belangrijk dat vervuilende auto’s – die tevens bijdragen aan de opwarming van de aarde – in navolging van loodhoudende benzine in de ban gaan. Het lijkt misschien lastig te bewerkstelligen, maar de laatste stuiptrekkingen die loodhoudende benzine vorige maand in Algerije vertoonde, bieden hoop. Ook het verbannen van loodhoudende benzine leek namelijk bijna onmogelijk, maar is – met vereende krachten – nu immers toch gelukt.
