Ja, er wordt veel CO2 opgeslagen in de grond, maar het blijkt een stuk minder dan tot nu toe is gerapporteerd. Daarmee lijkt een belangrijk instrument in de strijd tegen klimaatverandering vooralsnog niet zo succesvol als gehoopt.
Onderzoekers van het Imperial College London vergeleken in vakblad Environmental Science & Technology Letters schattingen van opgeslagen CO2 met officiële metingen en ontdekten dat er in werkelijkheid 19 tot 30 procent minder is opgeslagen dan gedacht. Tussen 1996 en 2020 is er zo’n 197 miljoen ton koolstof afgevangen en opgeslagen, berekenden de onderzoekers. Daarmee is koolstofopslag nog altijd een belangrijke factor in de strijd tegen klimaatverandering.
Maar die factor is dus wel kleiner dan in de huidige klimaatrapporten staat vermeld. Zo wordt mogelijk ten onrechte gedacht dat bijvoorbeeld de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs worden gehaald. Bovendien blijft nu onbekend hoe groot de CO2-opslag precies is en gebeurt er weinig om de afvang te vergroten terwijl dit mogelijk makkelijk zou kunnen.
Hoeksteen
Hoofdauteur Yuting Zhang van Imperial College London legt uit: “Het afvangen en opslaan van koolstof (CCS) is terecht een hoeksteen in de strijd tegen klimaatverandering, maar zonder een gestandaardiseerde meetmethode lopen we achter de feiten aan, terwijl we het probleem juist proactief moeten aanpakken met hulp van robuuste en nauwkeurige rapportage.”
Een oplossing is eigenlijk vrij eenvoudig. “Beleidsmakers zouden een gecentraliseerde database moeten maken, waarin exacte percentages staan over de koolstofafvang, transport en opslag, inclusief maatregelen voor kwaliteitsborging, zoals onafhankelijke audits.”
Bebossing
Bij CCS (carbon-capture en storage) wordt de CO2-uitstoot die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen direct bij de bron afgevangen en opgeslagen onder de grond. Zo komt het schadelijke broeikasgas niet in de lucht terecht en wordt klimaatverandering tegengegaan. Bossen slaan ook CO2 op. Critici van de techniek stellen dan ook dat bebossing een veel goedkopere manier is om te voorkomen dat CO2 in de lucht belandt. Het VN-klimaatpanel IPCC noemt CCS echter de sleutel om klimaatverandering tegen te gaan en tot een netto-nuluitstoot te komen halverwege deze eeuw.
Rekenfout
Hoe komt het dat de opslag van CO2 zo wordt overschat? Volgens de wetenschappers heeft dat met een rekenfout te maken van de denktanks die de rapporten over CCS aanleveren. Zij gaan uit van de capaciteit van een faciliteit om CO2 op te slaan in plaats van de daadwerkelijk opgeslagen CO2 te meten. Vanaf 2021 werd de wereldwijde afvangcapaciteit geschat op 40 miljoen ton per jaar in 26 operationele CCS-faciliteiten.
Maar dat de capaciteit er is, wil natuurlijk niet zeggen dat er ook zoveel koolstof is opgevangen. Daarover ontbreken cijfers. Die gegevens zijn wel nodig als je wilt weten hoeveel effect de CO2-opslag heeft. Ook kun je door het gebrek aan data eventueel slechter presterende CCS-faciliteiten niet verbeteren, omdat je simpelweg niet weet hoe ze presteren. En dat is zonde, want het potentieel is groot, zegt onderzoeker Samuel Krevor. “Koolstofopslag kan mogelijk het lot van onze planeet aanzienlijk veranderen, maar door onduidelijke richtlijnen is er nu geen consensus over hoeveel er is opgeslagen. We hebben dringend duidelijk gedefinieerde parameters nodig, zodat we precies weten waar we aan toe zijn.”
Zonnepanelen
Om te achterhalen hoeveel koolstof er nu wel exact is opgeslagen, keken de onderzoekers naar openbare cijfers van de opname en opslag van 20 van de 26 CCS-fabrieken tussen 1996 en 2020. Ze kwamen uit op een CO2-afvang van 29 miljoen ton in 2019 en een totale opslag over de onderzoeksperiode (1996 –2020) van 197 miljoen ton. De ondergrondse opslag zorgde voor een CO2-reductie van ongeveer de helft van de uitstoot die in 2019 werd uitgespaard in de VS door gebruik van zonnepanelen.
Vervolgens vergeleken ze deze cijfers met de data van denktanks, die de capaciteit van de CO2-opslag rapporteren. Door enkel te kijken naar de capaciteit wordt de opslag met 19 tot 30 procent overschat, concluderen de onderzoekers. De overschatting wordt deels veroorzaakt doordat de faciliteit niet optimaal presteert, maar heeft ook te maken met een wijziging van de bron van de CO2-uitstoot en van de definitie van de capaciteit. De onderzoekers adviseren dan ook om de CCS-faciliteiten te verplichten om de daadwerkelijke opvang te rapporteren en daarvoor internationale kaders te ontwikkelen.
Nieuwe technologie
Medeonderzoeker professor Chris Jackson zegt daarover: “CCS is een relatief nieuwe klimaattechnologie die al aanzienlijk bijdraagt aan de strijd tegen klimaatverandering. Maar we weten nu dat de afvangcapaciteit niet de beste manier is om de opslag te meten en dat overheden idealiter het gebruik van een gestandaardiseerde meetmethode voor koolstofopslag moeten afdwingen.”
Wat er in zo’n rapportagerichtlijn moet staan? De onderzoekers sommen op: de beoogde afvangcapaciteit, de maximale afvangcapaciteit, de jaarlijkse afvang van CO2, jaarlijks transport van CO2, jaarlijkse opslag van CO2, kwaliteitsborging, zoals audits door derden en een beschrijving van de oorzaken waarom de CCS-faciliteit de doelstellingen niet haalt.
Pas als de faciliteiten dit allemaal correct bijhouden, wordt echt duidelijk hoe groot het succes is van de CO2-opslag.
