Zwarte Piet: kind ziet clown, geen zwarte persoon

zwarte-piet

Leggen jonge kinderen het verband tussen Zwarte Piet en een zwarte persoon? Het antwoord is nee, aldus hoogleraar Judi Mesman van de Universiteit Leiden.

Mesman onderzocht of Zwarte Piet een negatief stereotype verbeeldt en of kinderen deze kenmerken associëren met zwarte mensen. Eén mogelijk kenmerk is dat Zwarte Piet de knecht is van een witte man. Uit een steekproef onder 201 kinderen in de leeftijd van vijf tot zeven jaar blijkt dat kinderen een heel positief beeld hebben van Zwarte Piet en dat zij hem niet als een zwart mens zien.

Huidskleur
De proefpersonen kregen kaartjes met o.a. een Zwarte Piet, een zwarte persoon, een witte persoon en een clown. Zij moesten deze kaartjes vervolgens categoriseren. Slechts elf procent van de kinderen rangschikte Zwarte Piet op huidskleur. Dit geldt voornamelijk voor oudere kinderen en kinderen die in een etnisch-gemengde buurt wonen. “Het lijkt erop dat ervaring met etnische diversiteit kinderen meer bewust maakt van huidskleur en dat ze figuren daarom eerder naar huidskleur indelen”, concludeert Mesman.

“Laten we blijmoedig afscheid nemen van Zwarte Piet, om juist daardoor bij te dragen aan de geleidelijke groei naar een werkelijk voor iedereen leuk Sinterklaasfeest”

Zwarte Piet is aardig, slim en hardwerkend
De meeste kinderen zijn lovend over Zwarte Piet. Het hulpje van Sinterklaas is aardig, slim en hardwerkend, maar niet lui en dom. Als kinderen Zwarte Piet categoriseerden als ‘lui’ of ‘dom’, dan kenden zij deze negatieve typeringen bijna nooit aan de zwarte persoon toe.

Voorstanders versus tegenstanders
Opvallend is dat de meningen van ouders niet samenhangen met de spontane beschrijvingen van hun kinderen. Kinderen van ouders die voor verandering van Zwarte Piet zijn, leggen iets vaker de relatie tussen Zwarte Piet en een zwarte persoon. Dit is opvallend te noemen. Daarnaast kennen deze kinderen meer stereotype kenmerken toe, zoals dom, lui en hulpje. “Misschien hebben deze kinderen gesprekken van ouders opgevangen over dit onderwerp waardoor ze zich meer bewust zijn van de mogelijk negatieve kenmerken van Zwarte Piet”, vermoedt Mesman. “De beperkte invloed van de mening van ouders komt waarschijnlijk doordat veel ouders hun mening over Zwarte Piet voor de kinderen verbergen om hun beleving van het feest niet te verpesten.”

Sinterklaasfeest moet veranderen
Dit onderzoek zal de discussie over Zwarte Piet waarschijnlijk niet beïnvloeden. Veel tegenstanders van Zwarte Piet voelen zich gekwetst, omdat het hulpje van Sinterklaas hen doet denken aan tijden waarin de gelijkheid tussen mensen op alle fronten ver te zoeken was. De herkomst van Zwarte Piet is niet helemaal duidelijk, maar de uiterlijke overeenkomsten tussen Zwarte Piet en de slaven uit ons koloniale verleden zijn onmiskenbaar. Het Sinterklaasfeest zal moeten aanpassen, maar hoe? “Laten enkelingen, die zich eigen hebben gemaakt dat een verandering niet per definitie een verlies betekent, in hun eigen, directe omgeving een onnadrukkelijk voorbeeld geven en blijmoedig afscheid nemen van Zwarte Piet – om juist daardoor bij te dragen aan de geleidelijke groei naar een werkelijk voor iedereen leuk Sinterklaasfeest”, vindt onderzoeker John Helsloot van het Meertens Instituut.

En dit gebeurt. Uit een poll van de Volkskrant blijkt dat meer dan een derde van de oorspronkelijke Zwarte Piet-voorstanders nu inziet dat Zwarte Piet misschien toch afgeschaft moet worden. Daarnaast is het uiterlijk van de knecht van Sint dit jaar in veel steden aangepast. Ben jij het hiermee eens of oneens? Laat het weten onder dit artikel!

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd